කොරෝනා වෛරසයෙන් ආසාදනය වූ පුද්ගලයින්ගෙන් 25% ක් පමණ රෝග ලක්ෂණ එකවර නොපෙන්වන බව ඇමරිකාවේ නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත අද (1) පළ කළ ලිපියක් මගින් හෙළි කර තිබෙයි. එයට අදහස් දක්වා ඇති එරට රෝග පාලනය හා වැළැක්වීමේ මධ්යස්ථානයේ අධ්යක්ෂ වෛද්ය රොබට් රෙඩ්ෆීල්ඩ් මේ තත්වය සංකීර්ණ ලක්ෂණයක් ලෙස අනතුරු අඟවා තිබේ.
නිදසුනක් වශයෙන්, චීනයේ ගුවැන්ඩොං හි 26 හැවිරිදි “ඉසෙඩ් රෝගියා ” ගැන කරුනු දක්වන ඔහු
පෙබරවාරි මාසයේ කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය වූ වුහාන් සංචාරකයෙකුගේ සමීප සම්බන්ධතාවයක් මත ඔහුට මෙය වැළඳුණ බව දැක්වීය. නමුත් ඔහුට ඒ වනතුරු සෞඛ්ය මට්ටමේ කිසිම වැරැද්දක් පෙනෙන්නට නොතිබුණි, රටාව අධ්යයනය කළත් මුල් රෝගියා සම්බන්ධ වීමෙන් පසු ඔහුට වැළඳුනේ 7 වන දින හෝ 10 හෝ 11 දින නොවේ. 7 වන දින වන විට වෛරසය ඔහුගේ නාසයේ සහ උගුරේ පිපී තිබුණත් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වා නැත. ඉසෙඩ් රෝගියාට සුවයක් දැනෙන්නට ඇත, නමුත් ඔහුට පසුව ආසාදනය විය.
පර්යේෂකයන් දැන් පවසන්නේ ඉසෙඩ් රෝගියා වැනි අය බොහෝ සිටින බවයි. භයානක තත්වය නම් එවැනි අයගෙන් සම්ප්රේෂණය නොදැනී සිදුවීමය. නිදසුනක් වශයෙන්, එක් විශ්ලේෂණයකට අනුව, ඩයමන්ඩ් ප්රින්සස් නෞකාවේ වෛරසය ආසාදනය වූ පුද්ගලයින්ගෙන් 18% ක් පමණ කිසි විටෙකත් රෝග ලක්ෂණ වර්ධනය නොකළ අය බව දක්වා ඇත. හොංකොං හි පර්යේෂණ කණ්ඩායමක් යෝජනා කරන්නේ රෝග ලක්ෂණ පෙනෙන්නට පෙර චීනයේ සම්ප්රේෂණය 20% සිට 40% දක්වා ප්රමාණයක් සිදුව ඇති බව හෙළිවූ බවයි.
අසනීපයකින් තොරව හෝ ඔවුන්ගෙන් සමහරක් හුදෙක් රෝග ලක්ෂණ නොමැතිව ආසාදනය වී ඇත්දැයි පර්යේෂකයන් හරියටම දන්නේ නැත. එහෙත් නව කිරීටක වෛරසය දෙසැම්බරයේදී මතු වූ දා සිට, නොදැනුවත්වම ව්යාප්ත වූ සෞඛ්ය සම්පන්න පුද්ගලයින්ගේ නොසන්සුන් කථාන්දර අනුව මේ කාරණා තහවුරුවී තිබේ.
වසංගතයේ ක්රියාදාම මාලාව පුරෝකථනය කිරීමට දරන උත්සාහයන් සහ එහි ව්යාප්තිය අවම කිරීම සඳහා වන උපාය මාර්ග සංකීර්ණ තත්වයට පත් කරන්නට මෙම ස්වරූපය හේතුවී තිබේ.
වෛරසයේ රහසිගත පැතිරීම ඉහළ මට්ටමක පවතී.
නව වෛරසය උණ තරම් පහසුවෙන් පැතිරෙයි. “ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා සම්ප්රේෂණය නැවැත්වීම ගැන කවුරුහරි අන්තිම වතාවට සිතුවේ කවදාද? මේ ගැටලුවත් ඒවගේ තමා” මිනසෝටා විශ්ව විද්යාලයේ බෝවන රෝග විශේෂඥ වෛද්ය මයිකල් ටී. ඔස්ටර්හෝම් පැවසීය.
කොරෝනාවට අවසන් විසඳුම එන්නත් විය හැකි නමුත් ඕනෑම එන්නතක් පර්යේෂණ කරමින් අවසන් ඵලය ලබන්නට කලක් ගතවේ. එය තවමත් මුල් අවධියේ පවතින බැවින්, වසංගතය අවම කිරීම සඳහා හොඳම ක්රමය සමාජ දුරස්ථභාවය බව විශේෂඥ මතයයි. නිරෝගී යැයි හැඟෙන අයගෙන් පවා වෛරසය අන් අයට ලබා දෙන නිසා, අසනීපව සිටින අය පමණක් නිරෝධායනය හෝ නිවසේ රැඳී සිටිමට ඉල්ලා සිටීම ප්රමාණවත් නොවනු ඇත.
දැන් සමහර ප්රවීණයන් පවසන පරිදි මෙම වෛරසය මයික්රොමීටර 5 ට වඩා කුඩා ජල බිඳිති හරහා පැතිර ඇති බව පෙනේ . එය ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා තත්වය මෙනි. මෙම තත්වය එයරොසෝල් ලෙස හැඳින්වේ - ආසාදිත පුද්ගලයින් විශේෂයෙන් කැස්ස අතරතුර පමණක් නොව හුස්ම ගැනීමේදීද මුදා හැරිය හැකි දේ තුළ වෛරසය අඩංගු වේ.
වෛරසය එයරොසෝල් තත්වය හරහා සම්ප්රේෂණය කළ හැකි බවට බොහෝ උදාහරණ ඇත. සියැටල් හි සංගීත කණ්ඩායමක සාමාජිකයින් 60 දෙනෙකු මාර්තු 2 වන දින පැය 2 1/2 කට වැඩි කාලයක් පුහුණු සැසියක් සඳහා රැස් වූහ. ඔවුන්ගෙන් කිසිවෙකුට අසනීපයක් දැනුණේ නැත. නමුත් මෙම සති අන්තය වන විට සාමාජිකයන් දුසිම් ගණනක් රෝගාතුර වී ඇති අතර දෙදෙනෙකු මිය ගොස් ඇත.
ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානය සහ සීඩීසී අවධාරණය කර ඇති විශාල ජල බිඳිති වලට වඩා දුර ගමන් කළ හැකි එයරොසෝල් හරහා ගුවන් මගින් සම්ප්රේෂණය වේ. එක් අධ්යයනයකට අනුව, වෛරසය තවමත් කැස්සකින් හෝ කිවිසුම් යාමෙන් මීටර් 8 ක් (අඩි 26 ක් පමණ) දුරින් පමණක් ඉවත්වයාමට ඉඩ ඇත. නමුත් ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා සහ අනෙකුත් ශ්වසන වෛරස් පිළිබඳ අධ්යයනයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ හුස්ම ගැනීමෙන් හෝ කතා කිරීමෙන් හෝ අනුමාන වශයෙන් ගායනයෙන් මිනිසුන්ට වෛරසය අඩංගු වායුසෝල නිකුත් කළ හැකි බවයි. සුපිරි වෙළඳසැල් ඇතුළු සංවෘත අවකාශයන්හි අවම වශයෙන් මුහුණු ආවරණ භාවිතය මෙහිදී අර්ථවත් වනු ඇත.
සියැටල්හි වොෂිංටන් විශ්ව විද්යාලයේ බෝවන රෝග පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්යවරයෙකු වන බර්ග්ස්ට්රෝම් පැවසුවේ කොරෝනා වයිරසය නිරෝගී පෙනුමක් ඇති පුද්ගලයින් විසින් සම්ප්රේෂණය වියහැකි බවය. ඔහු වැඩිදුරටත් පවසන්නේ එලෙස ආසාදිතයින් මරණයට පත්වීම ගැන අඟහරුවාදා සීඩීසී වෙතින් වෙනම විශ්ලේෂණයක් සිදු කළ බවයි.
එක්සත් ජනපදයේ දරුණු කොරෝනා වෛරස් ආසාදනවලින් පෙළෙන පුද්ගලයින්ගෙන් සැලකිය යුතු කොටසකට පසුබිම් රෝග මත මරණය සිදුව ඇති බව එම අධ්යයනයයි.
නව සාක්ෂි සඳහා සංසිද්ධි 7,162 ක් බැලූ අතර එය එක්සත් ජනපදයේ ඇති සංසිද්ධි 122,000 සැලකීමේදී කුඩා උප කුලකයක් වන නමුත් සොයාගැනීම් මගින් පැහැදිලි චිත්රයක් ලබා දී ඇත. දැඩි සත්කාර ඒකකවලට ඇතුළත් කර ඇති පුද්ගලයින් 457 දෙනාගෙන් 32% ක් දියවැඩියාවෙන්, 29% ක් හෘද රෝගවලින් සහ 21% ක් පෙනහළු රෝගවලින් පෙළෙති. සමස්තයක් ලෙස, දැඩි සත්කාර ඒකකයට ඇතුළත් කර ඇති COVID-19 සහිත පුද්ගලයින්ගෙන් 78% කට අවම වශයෙන් එක් පූර්ව කොන්දේසියක්වත් තිබේ.
(නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් ඇසුරිනි)
නිදසුනක් වශයෙන්, චීනයේ ගුවැන්ඩොං හි 26 හැවිරිදි “ඉසෙඩ් රෝගියා ” ගැන කරුනු දක්වන ඔහු
පෙබරවාරි මාසයේ කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය වූ වුහාන් සංචාරකයෙකුගේ සමීප සම්බන්ධතාවයක් මත ඔහුට මෙය වැළඳුණ බව දැක්වීය. නමුත් ඔහුට ඒ වනතුරු සෞඛ්ය මට්ටමේ කිසිම වැරැද්දක් පෙනෙන්නට නොතිබුණි, රටාව අධ්යයනය කළත් මුල් රෝගියා සම්බන්ධ වීමෙන් පසු ඔහුට වැළඳුනේ 7 වන දින හෝ 10 හෝ 11 දින නොවේ. 7 වන දින වන විට වෛරසය ඔහුගේ නාසයේ සහ උගුරේ පිපී තිබුණත් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වා නැත. ඉසෙඩ් රෝගියාට සුවයක් දැනෙන්නට ඇත, නමුත් ඔහුට පසුව ආසාදනය විය.
අසනීපයකින් තොරව හෝ ඔවුන්ගෙන් සමහරක් හුදෙක් රෝග ලක්ෂණ නොමැතිව ආසාදනය වී ඇත්දැයි පර්යේෂකයන් හරියටම දන්නේ නැත. එහෙත් නව කිරීටක වෛරසය දෙසැම්බරයේදී මතු වූ දා සිට, නොදැනුවත්වම ව්යාප්ත වූ සෞඛ්ය සම්පන්න පුද්ගලයින්ගේ නොසන්සුන් කථාන්දර අනුව මේ කාරණා තහවුරුවී තිබේ.
වසංගතයේ ක්රියාදාම මාලාව පුරෝකථනය කිරීමට දරන උත්සාහයන් සහ එහි ව්යාප්තිය අවම කිරීම සඳහා වන උපාය මාර්ග සංකීර්ණ තත්වයට පත් කරන්නට මෙම ස්වරූපය හේතුවී තිබේ.
වෛරසයේ රහසිගත පැතිරීම ඉහළ මට්ටමක පවතී.
නව වෛරසය උණ තරම් පහසුවෙන් පැතිරෙයි. “ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා සම්ප්රේෂණය නැවැත්වීම ගැන කවුරුහරි අන්තිම වතාවට සිතුවේ කවදාද? මේ ගැටලුවත් ඒවගේ තමා” මිනසෝටා විශ්ව විද්යාලයේ බෝවන රෝග විශේෂඥ වෛද්ය මයිකල් ටී. ඔස්ටර්හෝම් පැවසීය.
දැන් සමහර ප්රවීණයන් පවසන පරිදි මෙම වෛරසය මයික්රොමීටර 5 ට වඩා කුඩා ජල බිඳිති හරහා පැතිර ඇති බව පෙනේ . එය ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා තත්වය මෙනි. මෙම තත්වය එයරොසෝල් ලෙස හැඳින්වේ - ආසාදිත පුද්ගලයින් විශේෂයෙන් කැස්ස අතරතුර පමණක් නොව හුස්ම ගැනීමේදීද මුදා හැරිය හැකි දේ තුළ වෛරසය අඩංගු වේ.
වෛරසය එයරොසෝල් තත්වය හරහා සම්ප්රේෂණය කළ හැකි බවට බොහෝ උදාහරණ ඇත. සියැටල් හි සංගීත කණ්ඩායමක සාමාජිකයින් 60 දෙනෙකු මාර්තු 2 වන දින පැය 2 1/2 කට වැඩි කාලයක් පුහුණු සැසියක් සඳහා රැස් වූහ. ඔවුන්ගෙන් කිසිවෙකුට අසනීපයක් දැනුණේ නැත. නමුත් මෙම සති අන්තය වන විට සාමාජිකයන් දුසිම් ගණනක් රෝගාතුර වී ඇති අතර දෙදෙනෙකු මිය ගොස් ඇත.
ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානය සහ සීඩීසී අවධාරණය කර ඇති විශාල ජල බිඳිති වලට වඩා දුර ගමන් කළ හැකි එයරොසෝල් හරහා ගුවන් මගින් සම්ප්රේෂණය වේ. එක් අධ්යයනයකට අනුව, වෛරසය තවමත් කැස්සකින් හෝ කිවිසුම් යාමෙන් මීටර් 8 ක් (අඩි 26 ක් පමණ) දුරින් පමණක් ඉවත්වයාමට ඉඩ ඇත. නමුත් ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා සහ අනෙකුත් ශ්වසන වෛරස් පිළිබඳ අධ්යයනයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ හුස්ම ගැනීමෙන් හෝ කතා කිරීමෙන් හෝ අනුමාන වශයෙන් ගායනයෙන් මිනිසුන්ට වෛරසය අඩංගු වායුසෝල නිකුත් කළ හැකි බවයි. සුපිරි වෙළඳසැල් ඇතුළු සංවෘත අවකාශයන්හි අවම වශයෙන් මුහුණු ආවරණ භාවිතය මෙහිදී අර්ථවත් වනු ඇත.
සියැටල්හි වොෂිංටන් විශ්ව විද්යාලයේ බෝවන රෝග පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්යවරයෙකු වන බර්ග්ස්ට්රෝම් පැවසුවේ කොරෝනා වයිරසය නිරෝගී පෙනුමක් ඇති පුද්ගලයින් විසින් සම්ප්රේෂණය වියහැකි බවය. ඔහු වැඩිදුරටත් පවසන්නේ එලෙස ආසාදිතයින් මරණයට පත්වීම ගැන අඟහරුවාදා සීඩීසී වෙතින් වෙනම විශ්ලේෂණයක් සිදු කළ බවයි.
එක්සත් ජනපදයේ දරුණු කොරෝනා වෛරස් ආසාදනවලින් පෙළෙන පුද්ගලයින්ගෙන් සැලකිය යුතු කොටසකට පසුබිම් රෝග මත මරණය සිදුව ඇති බව එම අධ්යයනයයි.
නව සාක්ෂි සඳහා සංසිද්ධි 7,162 ක් බැලූ අතර එය එක්සත් ජනපදයේ ඇති සංසිද්ධි 122,000 සැලකීමේදී කුඩා උප කුලකයක් වන නමුත් සොයාගැනීම් මගින් පැහැදිලි චිත්රයක් ලබා දී ඇත. දැඩි සත්කාර ඒකකවලට ඇතුළත් කර ඇති පුද්ගලයින් 457 දෙනාගෙන් 32% ක් දියවැඩියාවෙන්, 29% ක් හෘද රෝගවලින් සහ 21% ක් පෙනහළු රෝගවලින් පෙළෙති. සමස්තයක් ලෙස, දැඩි සත්කාර ඒකකයට ඇතුළත් කර ඇති COVID-19 සහිත පුද්ගලයින්ගෙන් 78% කට අවම වශයෙන් එක් පූර්ව කොන්දේසියක්වත් තිබේ.
(නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් ඇසුරිනි)