ඇනාලිසා සහ රොබ් කොරිගන් යුවළ තම පුංචි පුතු සමඟ එක්සත් රාජධානියේ සිට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණියේ පසුගිය නොවැම්බරයේදීය. ඔවුන්ගේ සැලසුම වූයේ මාස තුනක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ
රැඳී සිටීමය. සංචාරකයක් එතරම් කාලයක් රැඳී සිටීම ඇතැමුන්ට දිගු කාල සීමාවක් ලෙස පෙනුණද ශ්‍රී ලංකාව තුළ සිදු කිරීමට බොහෝ දේද නැරඹීමට බොහෝ ස්ථානද සැලසුම් කරමින් එම කාල සීමාව උපරිමයෙන් භුක්ති විඳීමට කොරිගන් යුවළ විසින් තීරණය කර තිබුණි.
නමුත් ගෝලීය වසංගතය හේතුවෙන් තවත් මාස තුනක කාලයක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ රැඳී සිටීමට ඔවුන්ට සිදු විය.
වෛරසයේ ව්‍යාප්තිය පාලනය කිරීමට රජය විසින් පනවන ලද නීති රීති නිසා ඔවුන් සැලසුම් කළ ලෙස ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිට වී ඔවුන්ගේ මීළඟ සංචාරක ගමනාන්තයට ළඟා වීමට එම පවුලට බාධා එල්ල විය. නිවාඩුවට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ සිටින අනෙකුත් විදේශිකයන් මෙන් කොරිගන් යුවළද යම් කලකට අතරමං විය.
ඇඳිරි නීතිය පැනවීමට පෙර ඇනාලිසා සහ රොබ් තම නිවහන කරගත්තේ ගාල්ල ප්‍රදේශයය. දකුණු පළාතේ කුඩා නිවසක් වෙන් කරවාගත් ඔවුන් ඉදිරියේදී සිදු විය හැකි දේවලට කල් ඇතුවම සූදානම් විය.
වසංගත තත්ත්වය සමඟ ස්වයං නිරෝධානයනය, සමාජ දුරස්ථභාවය, නිරෝධායනයට යොමු කිරීම සහ ඇඳිරි නීතිය පැනවීම නමැති ක්‍රියාකාරකම් මගින් එදිනෙදා ජන ජීවිතයට විශාල වශයෙන් බලපෑම් එල්ල විය. මාර්තු 20 දින ඇඳිරි නීතිය පැනවීමෙන් පසුව අපගේ ජීවිත තුළ විශාල වෙනස්කම් සිදු වී තිබේ. බොහෝ වෙනස්කම් අභියෝගාත්මක ඒවාය.
මෙම ගැටලුකාරී කාල සීමාව තුළ රට තුළ සිටින පුද්ගලයන්ට මෙතරම් අසීරුතාවලට මුහුණ පෑමට සිදු වී ඇත්නම් තම ගම්බිම්වලින් හැතැප්ම දහස් ගණනක් දුර ඈතට පැමිණ අතරමං වූ විදේශිකයන්ට එය කොතරම් අසීරු ඇත්දැයි පැවසීමට තවත් අටුවා අනවශ්‍යය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන ඇඳිරි නීතිය විදේශිකයන්ට බලපා තිබෙන්නේ කෙසේද කියා විපරම් කිරීමට අප විසින් ඇනාලිසාගේ අදහස් විමසුවෙමු. නව කොරෝනා වෛරසය මගින් ඇගේ මව්බිම වන එක්සත් රාජධානියේ දහස් ගණනකගේ ජීවිත අවදානමට පත් වෙද්දී එම රට තුළ පනවන ලද නීති රීති මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාව තුළද එවැනි නීති පනවනු ඇතැයි ගාල්ලට පැමිණීමට පෙර සිටම තමා බලාපොරොත්තු වූ බව ඇය පැවසුවාය.
“ඇඳිරි නීතිය පැනවෙයි කියලා අපිට තේරුණා. එක්සත් රාජධානියේ සිද්ධ වෙනවා දැක්කාම අපි තේරුම්ගත්තා ඇඳිරි නීතියෙන් අදහස් වෙන්නේ මොකක්ද කියලා. ඒත් UKවලට වඩා මෙහේ ගාල්ලේ ඇඳිරි නීතිය ගොඩක් තදයි, මුලින් අපි පුදුම වුණා” කියා ඇනාලිසා පැවසීය.
නමුත් ගාල්ලේ බොහෝ ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ අගන්තුක සත්කාරශීලි ස්වභාවය ඔවන්ගේ බිය නැති කරගැනීමට උපකාරවත් වූ බව ඇය සඳහන් කළාය. “ඒ ප්‍රදේශයේ තැනැත්තන් අපව එහේට පිළිගන්නවා කියලා අපිට දැනුණා. අප වැඩි කාලයක් ගත කළේ නිවස තුළ වුවද ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ විට ආහාර සහ වෙනත් අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය මිල දී ගැනීමට පිටතට යෑමට අපට අවස්ථාව ලැබුණා. මාර්තු මාසයේ ඇඳිරි නීතිය පැනවීමෙන් පසුව අපි කිසිම තැනක සංචාරය කරලා නැහැ” කියා ඇනාලිසා තවදුරටත් ප්‍රකාශ කළාය.
ඔවුන් නවාතැන් ගෙන සිටින ස්ථානය වෙරළ තීරයට ආසන්න බැවින් ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ විට ඔවුන් මුහුද නිරීක්ෂණය කර නැවත නිවසට පැමිණෙන බව පැවසීය.
“මීට පෙර සංචාරකයන්ගෙන් ගහන වූ මෙම ප්‍රදේශයේ දැන් සංචාරකයන් නොමැති වීමේ වෙනස පැහැදිලිව පෙනේ. සෙනඟ පිරී නැති බැවින් පරිසරය වඩා පැහැදිලිව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. සියලුම මත්පැන් අලෙවිසැල් සහ කඩසාප්පුවලට අගුව වැටී ඇත. ඉතා නිශ්ශබ්ද සහ සාමකාමී වටපිටාවක් දැකිය හැකිය” කියා ඇනාලිසා අදහස් දැක්වීය.
අවශ්‍ය දේ මිලදී ගැනීමට මහජනතාවට ඉඩ සලසමින් ප්‍රථම වතාවට කොළඹ සහ ගම්පහ වැනි දිස්ත්‍රික්කවල ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ විට ඇතැමුන් සෞඛ්‍ය බලධාරීන් විසින් නිකුත් කරන ලද මඟ පෙන්වීම්වල ඇලී නොසිටීම නිසා ඉතා කලබලකාරී වාතාවරණයක් දක්නට ලැබීය.
මේ හේතුවෙන් බලධාරීන් විසින් තීරණය කරන ලද්දේ ඇඳිරි නීතිය තාවකාලිකව ඉවත් කිරීම වෙනුවට අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය මහජනතාවට ප්‍රවාහනය කිරීමටය. නමුත් අධි අවදානම් කලාපවලට ගාල්ල ඇතුළත් නොවූ අතර ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ මුල් අවස්ථාවේදී අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය මිල දී ගැනීමට රොබ්ට සහ ඇනාලිසාටද අවස්ථාව උදා විය.
ගාල්ලේදී “ගොඩක් සෙනඟ හැම තැනම යනවා අපි දැක්කා. ඒක ටිකක් පීඩනකාරී තත්වයක්. මං හිතන්නේ කවුරුවත් හරියට දැනගෙන හිටියේ නැහැ ඇඳිරි නීති විරාමය කොතරම් වේලාවක් පවතීද කියා. එමනිසා තිබුණේ අස්ථිරභාවයක්. පසුව මිනිස්සු සන්සුන් වෙලා අලුත් ජීවන රටාවට පුරුදු වුණා. ආහාර සහ අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය මිලදී ගන්න සියලුදෙනාටම එකම වේලාවක් ලැබුණාම සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වාගැනීම ඉතා අපහසුය” කියා ඇය සඳහන් කළාය.
“නමුත් තවම මෙම කාරණය බරපතළ ලෙස නොසලකන පුද්ගලයන් සිටින බව ඇත්තයි. නමුත් ඔවුන්ද තම ආකල්ප වෙනස් කරගැනීමට ඉඩ තිබේ. අප අපේ මිතුරන්ට සහ නිවසේ සිටින පවුලේ අයට සෑමවිටම පවසන්නේ මේ සම්බන්ධයෙන් ධනාත්මක කරුණුය.”
නව නීති රීතිවලට අනුව හැඩගැසීම ලෙහෙසි පහසු කාර්යයක් නොවන අතර අපගේ ජීවිතවල මූලික ස්ථානයක් දී තිබෙන්නේ කුමන දේවලටද යන්න යළි සලකා බැලීමට සිදු වේ. විදේශිකයන්ගේ ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුව දේශීය තැනැත්තන්ගේ ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුවට වඩා වෙනස් විය හැකි බැවින් ඔවුන්ට මෙම නීතිරීති අනුව හැඩගැසීම අපටත් වඩා දුෂ්කර කාර්යයක් වේ.
සුළු සුළු දුෂ්කරතා කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනවා වෙනුවට ඇනාලිසා තම මූලික අවධානය යොමු කරන්නේ ශුභවාදී කාරණා වෙතටය. නමුත් ඇය වඩාත්ම උනන්දු වන්නේ ඇගේ දෙහැවිරිදි පුංචි පුතුගේ යහපත පිළිබඳවය. “ලියෝ පුරුදු වෙලා හිටියා අනිත් ළමයි එක්ක සෙල්ලම් කරන්න. ඒත් සති හයක් පුරා එයාට එහෙම සෙල්ලම් කරන්න ඉඩ ලැබුණේ නැහැ. ඒ විතරක් නෙවෙයි, අලුත් නවාතැනක අපි ඉන්න නිසා එයාට මෙහේ කරන්න කිසිම දෙයක් නැහැ. ඒක අපිට අභියෝගයක් වුණා. තම කුඩා දරුවන්ගේ පාළුව මකන්න වෙර දරන ඕනෙම දෙමාපියෙක් මේ වගේ දෙයකට මුහුණ දෙනවා” කියා ඇනාලිසා පවසයි. ඒ හැර මේ වන තෙක් තමා ගත කළ කාලය සොඳුරු අද්දැකීමක් බව ඇනාලිසා පවසයි.
ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ සිටින අනෙකුත් සංචාරකයන් සමඟ ඇනාලිසා කතාබහ කරයි. ඇයට ඔවුන්ව හමු වී තිබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි පසුවය. ඔවුන් තුළ ඇති වී තිබෙන්නේද ඇනාලිසා තුළ ඇති වූ හැඟීම්මය. “මං හිතන්නේ පිරිසක් විදිහට අපි හැමෝටම හිතෙන්නේ එකම විදිහට. අපිට ආරක්ෂාවක් සහ මේ ප්‍රදේශයේ මිනිසුන් අපව රැකබලාගන්නා බව හැඟීමක් ඇති වෙනවා. මේ වසංගත තත්වය කාර්යක්ෂ්මව සහ ඵලදායීව හසුරුවා තිබෙන බවක් අපිට හැ‍ඟෙනවා” කියා ඇනාලිසා අදහස් දැක්වුවාය.
“අපිට ශ්‍රී ලංකාවේ මිනිසුන් ආදරෙන් සැලකුවා. උදව් උපකාර කළා. එයාලා අපිව බලාගන්න නිසා කිසි දෙයක් ගැන කරදර වෙන්න එපා කියලා ගොඩක් අය අපිට කියලා තියෙනවා. ඇත්තටම එයාලා කියපු විදිහටම කළා. අපිට කිසිම කටුක අද්දැකීමක් ලැබුණේ නැහැ. බලධාරීන් අපට ආචාරශීලිව සැලකුවා. උපකාර කළා. අපිට ඒක අගය කරනවා. ශ්‍රී ලංකාවට අපව සාදරයෙන් පිළිගෙන ඇති බවක් අපිට හැ‍ඟෙනවා.”
ඇනාලිසා ඇගේ පවුලේ සාමාජිකයන් සහ විදෙස් මිතුරන් සමඟ නිතරම සබඳතා පවත්වන බැවින් විදෙස් රටවල මෙම වසංගතය හසුරුවා තිබෙන අයුරු පිළිබඳව ඇය අදහස් දක්වයි. ශ්‍රී ලංකා මාධ්‍යය මෙම වසංගත තත්වය පිළිබඳව නිවැරදි තොරතුරු පමණක් වාර්තා කිරීම පිළිබඳව ඇය අගය පළ කර තිබේ. ඇගේ මව්රට තුළ මේ සම්බන්ධයෙන් ගැටලුවක් මතු වී තිබෙන බවත් විශ්වාස කළ යුත්තේ කුමන මාධ්‍යය වාර්තාකරණයද යන්න හඳුනාගැනීම අපහසු වී ඇති බවත් ඇය පවසයි. පරස්පර විරෝධී වාර්තා සහ බිය ඇති කරන වාර්තා අසන්නට ලැබීම පුද්ගලයන්ගේ හැසිරීමට බලපා ඇති බවද ඒ හේතුවෙන් ඔවුන් තුළ කනස්සල්ල, මානසික ආතතිය සහ අනිසි බිය ඇති වී තිබෙන බවද ඇනාලිසා අප වෙත අදහස් දැක්වුවාය.
ඇනාලිසාගේ අදහස වන්නේ මිනිසුන් සන්සුන්ව, එක්සත්ව සහ එකිනෙකා සමඟ සහයෝගයෙන් ජීවත් විය යුතු බවය. ඔවුන්ට මුණගැසුණු පුද්ගලයන් එවැනි තැනැත්තන් බව ඇනාලිසා අදහස් දැක්වීය.
නැවත මව්රට බලා පිටත් වීම
අනෙකුත් රටවල් සමඟ සසඳන කළ නව කොරෝනා වෛරසය ශ්‍රී ලංකාවට ඇතුළු වූයේ මදක් ප්‍රමාද වීය. අනෙකුත් රටවල් තුළ එය ලැව්ගින්නක් ලෙස පැතිර යෑමට ආරම්භ වූ විට ඇනාලිසාගේ මිතුරන් සහ පවුලේ සාමාජිකයන් ඔවුන් පිළිබඳව දැඩි ලෙස කරදර වූ අතර ඔවුන්ට නැවත තම මව්රට බලා පැමිණෙන ලෙස ඔවුහූ උනන්දු කළහ.
නමුත් වාසි අවාසි සලකා බැලීමෙන් පසුව ඇනාලිසා සහ රොබ් තීරණය කළේ නැවතී සිට නැවත තත්ත්වය යථා අතට හැරුණු විට තම රට බලා ගමන් කිරීමටය. “අපේ හිත කිව්වේ මෙහේ ඉන්න කියලා. අපි ඉදිරියේ තිබුණ තීරණය පිළිබඳව අප ඇත්තටම පසු වූයේ බියෙන්‍. අපි ගන්න තීරණය නිවැරදිද කියලා අපි අපෙන්ම අහගත්තා, විශේෂයෙන්ම කුඩා දරුවෙකුත් එක්ක. ඒකට හේතුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ මෙම වසංගතය කොතරම් දරුණු අතට හැරේවිද සහ මෙම රටට එයට මුහුණ දීමට හැකි වේවිද කියා අප නොදැන සිටීමයි. නමුත් අප බලාපොරොත්තු වුණාටත් වඩා හොඳ තත්වයක අප සිටිනවා. මෙහේ සිද්ධ වෙන හැම දෙයක් ගැනම අපි අපේ පවුල්වල අයව නිතරම දැනුවත් කරනවා. අපි ආරක්ෂිතව ඉන්නවා කියලා දැන් එයාලා දන්නවා. මං හිතන්නේ බලධාරීන් ලබා දී තිබෙන උපදෙස්වලට කීකරු වී අත්‍යවශ්‍ය නොවන අවස්ථාවලදී සංචාරය කිරීමෙන් වැළකී සිටීමයි හොඳම දේ.”
නැවත තම රට බලා පිටත් වන්නේ කවදාද කියා ඔවුන් තවම අදහස් කරගෙන නැතත් ශ්‍රී ලංකාව තුළ රැඳී සිටීමෙන් ඔවුන්ට අවාසියක් සිදු වේ යැයි තමා නොසිතන බව ඇනාලිසා පවසයි. ඇය ප්‍රකාශ කළේ, “එක්සත් රාජධානියේ කොරෝනා රෝගීන් සංඛ්‍යාව උපරිමයක් දක්වා වැඩි වර්ධනය වන නමුත් ඉදිරි සතිවලදී එම අගය පහළට ගමන් කරයි. නමුත් මෙම අවස්ථාවේදී පිටත් වීම විශාල අවදානමක්. එපමණක් නොවේ. අප එංගලන්තයෙන් මෙහේට එද්දී තිබුණ හැම දෙයක්ම දැන් ගොඩක් වෙනස් වෙලා නිසා ආයෙත් එහේට ගිහින් ඒ වෙනස දැකීම වේදනාකාරී අද්දැකීමක්. සමහර ව්‍යාපාර නැවතිලා. අපේ යාළුවන්ගේ සහ නෑදැයන් සමහරදෙනෙක්ටත් ඔවුන්ගේ රැකියා අහිමි වෙලා. වැටුප් අඩු වුණත් විශාල බිල් ගෙවන්න සිදු වීම නිසා ජීවන වියදම අධිකයි. ශාරීරිකව සහ මානසිකව විශාල වෙනස්කම් කිරීමට මිනිසුන්ට සිදු වෙලා තියෙනවා. ඒ නිසා අපි නැවත මව්රට බලා පිටත් වන දවස උදා වෙන කල් ආශාවෙන් බලාගෙන ඉන්නවා කියලා කියන්න බැහැ. ඊට වඩා මෙහේ ඉන්න එක ආරක්ෂිතය” කියාය.
“මං මෙහේ ඉන්න හැමෝටම කියන්නේ, තමාටම අවංකව වී නිහතමානීව ජීවත් වන්න කියාය. ඒක ඔයාලා හැමෝම අතරේ දක්නට ලැබෙන අලංකාර ගුණාංගයක්. ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන සංචාරකයන් නැවත මෙම රටට පැමිණීමටත් මෙහි රැඳී සිටීමටත් කැමැත්තක් දක්වන්නේ එම ගතිගුණ නිසයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක කර්මාන්තයට අතහිත දීමට අපට කළ හැකි සියල්ල කිරීමට රොබ්, ලියෝ සහ මම බලාපොරොත්තු වෙනවා. දැන් ශ්‍රී ලංකාව අපේ දෙවෙනි නිවහනය. වසංගතය මධ්‍යයේ ඔබ අපට පෙන්වූ මිනිසත්කම, ආගන්තුක සත්කාරය සහ කරුණාවන්තකම පිළිබඳව අපි මුළු හදවතින්ම ස්තුතිය පළ කිරීමට කැමැත්තෙමු. බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්න, ආරක්ෂිතව ඉන්න සහ අනිත් අය ගැන සැලකිල්ල දක්වන්න. අපි ආයෙත් මෙහෙට එනවාමයි.”
(Ceylon Today - සනුජ් හතුරුසිංහ ලියූ ලිපියක් ඇසුරිනි)
එස්. දහනායක
