ඇගේ තිරය මත දිස් වෙමින් තිබුණේ අවුරුදු 45කට පෙර ඕස්ට්‍රේලියානු කැරැල්ලක් පැවති කාලයක
රැජින සහ ඕස්ටේලියාවේ ඇගේ නියෝජිතයා වූ අග්‍රාණ්ඩුකාර ශ්‍රීමත් ජෝන් කෙර් අතර හුවමාරු වූ ලිපි ලේඛනවල ස්කෑන් කරන ලද පිටපත්ය.
විශේෂයෙන්ම මාස 18කට පෙර නැවත තේරී පත් වූ බොහෝ ජනයාගේ සිත් දිනාගත් අග්‍රාමාත්‍ය ගොග් විට්ලැම්ව 1975දී නෙරපා හැරීම හේතුවෙන් ඇති වූ කැරැල්ල කාලයට අයත් ලිපි මේ අතර විය.
දේශපාලනයමය ආරවුලක් හේතුවෙන් නොවැම්බර් 11වෙනි දින ඔහුව තනතුරෙන් නෙරපා හැර තිබෙන අතර ශ්‍රීමත් ජෝන් කෙර් විසින් ඔහුගේ ආණ්ඩුව විසිරුවා හරිනු ලැබීය.
මෙම තීරණය එදා පටන් විවාදයට තුඩු දුන් කරුණක්ය. ශ්‍රීමත් ජෝන්ට මෙසේ කිරීමට අයිතියක් තිබුණාද? මේ සඳහා රැජින යම් ආකාරයකින් බලපෑම් කළාද?
“මාලිගාවේ ලිපි” ලෙස හැඳින්වූ ඕස්ට්‍රේලියාවේ ජාතික සංරක්ෂණාගාරයේ තිබූ ලේඛනවල මේ පිළිබඳව සත්‍යය අඩංගු වූ බව සඳහන් විය.
“මේවා අතිශයින් වැදගත්, ඓතිහාසික වැදගත්කමක් සතු ලියවිලි. නමුත් රැජින ඒවා ලබාගැනීමට අවසර ලබා දී නැත” කියා මහචාර්යවරිය බීබීසී වෙත අදහස් දැක්වීය.
නමුත් කෙසේ හෝ ඒවා ලබාගැනීමට ඇය තුළ ඇති වූ අධිෂ්ඨානයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඩොලර් මිලියන ගණනක් වැය වන අධිකරණ නඩුවක් සහ ලන්ඩනයේ පුස්තකාලවලට ගමන් කර සාක්ෂි සොයාගැනීමේ වෑයමක් ආරම්භ විය.
තනතුරෙන් නෙරපා හැරීම පිළිබඳ මෙම සිදු වීම ඕස්ට්‍රේලියාවේ සෑම පාසැලකම ඉතිහාසය විෂය යටතේ ඉගැන්වෙන අතර එ් මහාද්වීප‍යේ දේශපාලනමය ඉතිහාසයේ වඩාත්ම නාට්‍යාකාර ජවනිකාව ලෙස සැලකෙන්නේ එයය.
ඒ කාලයේ ජීවත් වූ බොහෝ ඕස්ට්‍රේලියානුවන් මෙන් මහාචාර්ය හොකිංටද මෙම තනතුරෙන් ඉවත් කිරීම පිළිබඳ පුවත අසන්නට ලැබුණ අවස්ථාව මතකය.
“ඒ වන විට මම විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යා ශිෂ්‍යයෙක්. මගේ මිතුරෙක් මේ ප්‍රවෘත්තිය පැවසූ විට මා කම්පනයට පත් වූවා. මෙවැන්නක් සිදු විය හැකි බව මට සිතාගත නොහැකි විය” කියා ඇය සිහිපත් කරයි.
ඕස්ට්‍රේලියානුවන් විසින් තෝරා පත් කරගන්නා ලද අග්‍රාමාත්‍යවරයෙක් සහ රජයක් අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයෙක් විසින් ඉවත් කරන ලද පළමු සහ එකම අවස්ථාව මෙයය. රැජිනගේ නියෝජිතයෙක්ට එවන් බලයක් ඇතැයි ඒ වන තෙක්ම කිසිවෙක් දැන සිටියේ නැත. මෙය බොහෝ නීතික විශේෂඥයන්ගේද වාද විවාදවලට හේතු වූ කරුණක්ය.
මෙම නෙරපාහැරීම සහමුලින්ම දේශපාලනමය එකක් ලෙස සැලකීය. මේ හේතුවෙන් විට්ලැම්ගේ පාක්ෂිකයන් වීදිවල උද්ඝෝෂණද පැවැත්වීය.
2014 දී අභාවප්‍රාප්ත වූ විට්ලැම් සෑමවිටම පැවසුවේ තමා ශ්‍රීමත් ජෝන් සහ ඔහුගේ පදවියේ ඊළඟ හිමිකරු වූ මැල්කම් ෆ්‍රේසර් අතර පැවති කුමන්ත්‍රණවල ගොදුරක් වූ බවය.
අලුත් ඉතිහාසයක් හෙළිදරව් කරමින්
මහාචාර්ය හොකිං පසු අවුරුදු ගණනාවකම ඕස්ට්‍රේලියානු ඉතිහාසය හැදෑරුවේ නැත. ඒ වෙනුවට ඇය ලේඛන ඇසුරින් චිත්‍රපටි නිෂ්පාදකවරියක ලෙසද 1990 ගණන්වලදී ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීම පිළිබඳ කටයුතු කරන ශේෂඥයෙකු ලෙසද කටයුතු කර තිබේ.
නමුත් පසු අවස්ථාවක 2012දී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ගොග් විට්ලැම්ගේ ජීවිත කතාව පළ කිරීම සඳහා අධ්‍යයන සිදු කරමින් සිටින විට ඔහුව තනතුරෙන් නෙරපා හැරීමේ උපක්‍රමය පිළිබඳව තවත් බොහෝ තොරතුරු සොයාගත යුතුව පවතින බව ඇයට අව‍බෝධ විය.
මෙම වාර්තා එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීමේදී, ඔහු 1975දී අග්‍රාමාත්‍ය විට්ලැම්ට ද්‍රෝහී වීම පිළිබඳව තවත් සාක්ෂි මහාචාර්ය හොකිං විසින් සොයාගන්නා ලදි. ඒ වන විට විපක්ෂ නායකව සිටි මැල්කම් ෆ්‍රේසර් සමඟ පැවති රහස් රැස්වීම් සහ ඉහළ අධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගෙන් ජෝන් උපදෙස් ලබාගත් අයුරු ඒවාට ඇතුළත් විය. පසුව විට්ලැම්ගේ නෙරපීමේ ලිපිය සකස් කිරීමට එම විනිසුරුවරුන් උපකාර කර තිබේ.
මෙම හෙළිදරව් වීම් මහාචාර්ය හොකිං විසින් 2012දී පළ කළ නෙරපීමේ ලියුම් මිටිය නම් පොතෙහි සඳහන් විය. මෙම පොතේ මුදාහැරීමත් සමඟම එතෙක් විට්ලැම්ගේ නෙරපීම පිළිබඳව පිළිගත් ඉතිහාසය වෙනස් විය.
“එය රැවටීම පිළිබඳව සහ ඉන්පසුව වාර්තා වූ විකෘතිගත ඉතිහාසය පිළිබඳව කම්පනකරවනසුළු කතාවක්. ශ්‍රීමත් ජෝන් කෙර් ඇත්තවශයෙන්ම මිනිසුන්ව නොමඟ යැව්වා” මහාචාර්ය හොකිං පවසයි.
නමුත් මෙම වැදගත් වාර්තා අතර මඟ හැරී තිබුණ ලිපි කිහිපයක්ද විය. “මාලිගාවේ ලිපි” ලෙස හැඳින්වූ ඒවා තුළ අඩංගු වූයේ අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා අවුරුදු ගණනවාක් පුරා රැජිණට පැවසූ දේවල් සහ රැජිනගෙන් ඒවාට ලැබුණු ප්‍රතිපණිවිඩය.
නමුත් මේවා රැජිනට අදාළ “පෞද්ගලික” ලිපි බව සඳහන් කරමින් ඒවා ලබා නොදී රහසිගතව තබා තිබේ.
නමුත් රාජ්‍ය වාර්තාවල මේවා පිළිබඳව සඳහන් නොවීම හේතුවෙන් මෙම ලිපි කියවීමට අවස්ථාව ලබාගැනීම අභියෝගය ජය ගැනීමේ මාර්ගයක් පෙනෙන්නට තිබුණේ නැත. මෙලෙස තිබියදී 2015 වර්ෂයේ එක් දිනක් සිඩ්නිහි අධිනීතිඥවරයෙකු වන ටොම් බ්‍රෙන්නන් විසින් ලියන ලද රචනාවක් කියවීමට මහාචාර්ය හොකිංට අවස්ථාව උදා විය.
එවකට අග්‍රාමාත්‍යව සිටි මැල්කම් ටර්න්බුල් විසින් “බකිංහැම් මාලිගාවට ගොස් මෙම ලේඛන මුදාහැරිය යුතු බව උපදෙස් දීමට” අදහස් කරගෙන සිටින බව දැනගත් විට ටොම් බ්‍රෙන්නන් “තැතිගත්” බව එම ලිපියෙහි සඳහන් විය. එවැනි ලිපි ලබාගැනීම සඳහා ඕස්ට්‍රේලියාවේ නීතියෙන් අවසර ලබාගත හැකි බව ඔහු දැන සිටියේය.
“මේ දේවල් දැනගත් පසු මා කුපිත වුණා. ඒ නිසා මම එම ලිපිය පළ කළා. නමුත් ඉන් එහාට කිසිවක් කිරීමට මා බලාපොරොත්තු නොවීය” බ්‍රෙන්නන් බීබීසී වෙත පැවසීය.
“ජෙනී මා ළඟට පැමිණියේ එවිටය. ‘මෙම ලිපි ලබාගැනීම සඳහා අවශ්‍ය අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගයක් අපි ගන්නේ නැත්තේ ඇයි’ ඇය මාගෙන් ඇසීය” බ්‍රෙන්නන් සඳහන් කරයි.
ජාතික සංරක්ෂණයේ පැවති මෙම ලිපි පිළිබඳ ඔවුන්ගේ පැමිණිල්ල 2016දී ඕස්ට්‍රේලියාවේ ෆෙඩරල් අධිකරණය විසින් විභාග කිරීම ඇරඹුනි. හොකිං වෙනුවෙන් කතා කළේ ඕස්ට්‍රේලියාවේ දක්ෂ නීතිඥවරුන්ය. ඊට බ්‍රෙන්නන් මහතා, බ්‍රෙට් වෝකර් සහ ඇන්ටනි විට්ලැම් ඇතුළත් විය.
නීතිඥවරයන්ගෙන් එක් අයෙකුත් විට්ලැම් වාසගම ඇත්තෙක් බව ඔබ දුටුවාද? ඔව්, නඩුව ඇසීමේ මුල් වාරයේදී මහාචාර්ය හොකිංගේ උපදේශකයෙකු ලෙස ගොග් විට්ලැම්ගේ වැඩිමල් පුතා වන ඇන්ටනි විට්ලැම් කටයුතු කර තිබේ. නමුත් ඔවුන් නඩුවෙන් පැරදුණි. කෙසේවුවද ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඉහළ උසාවියට අවසාන අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කිරීම හොකිංගේ අධිෂ්ඨානය වූ බව බ්‍රෙන්නන් මහතා සඳහන් කරයි. මෙම අභියාචනය මැයි මාසයේදී ජයග්‍රහණය කිරීමට සමත් විය.
මෙම නීතික කණ්ඩායම නොසිටියා නම් මෙම ලිපි ලබාගැනීමේ අවස්ථාව කොහෙත්ම විවර නොවන බව මහාචාර්ය හොකිංගේ අදහසය.
නමුත් බ්‍රෙන්නන් මහතා පවසන්නේ, සාක්ෂිවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සොයාගත්තේ තමා නොව, ඉතිහාසඥවරිය වන බවය. “ඉතිහාසයට අදාළ සෑම තොරතුරක්ම සෙවීමේ ප්‍රධාන කාර්යය ඉටු කිරීමට තිබුණේ ඇයටය. අවසානයේදී නඩුව ජයග්‍රහණය කිරීමට පදනම සැපයූවේ එම තොරතුරුය.”
මහාචාර්යවරිය ලන්ඩනයේ ඉංග්‍රීසි ජාතික සංරක්ෂණ පුස්තකාලයට ගොස් අපැහැදිලි වාර්තා ඇසුරින් අවශ්‍ය කරුණු ලියාගත් බවත් එය මෙහි සාර්ථකත්වයට හේතු වූ බවත් බ්‍රෙන්නන් සඳහන් කරයි.
“අපට මේ කාර්යය සඳහා ඉතිහාසඥවරියක් සිටියා. නමුත් අපට මේ සඳහා විරුද්ධ වූ ආණ්ඩු පක්ෂයට එක් ඉතිහාසඥයෙකුවත් සිටියේ නැහැ.”
මෙම කාරණය සඳහා මහාචාර්ය හොකිං මොනතරම් ආර්ථිකමය බරක් කරට ගත්තාද කියාත් බ්‍රෙන්නන් සඳහන් කරයි. එමෙන්ම මේ සඳහා මහජන ආධාර ලබාගැනීමටද ඇය කටයුතු කර තිබේ.
නමුත් ඉතිහාසඥවරිය නඩුවෙන් පැරදුණොත් නීතික පිරිවැය පමණක් ලබාගැනීමට ආණ්ඩුව සමඟ එකඟත්වයකට එළඹි බව සඳහන්ය.
“මාලිගාවේ ලිපිවල” හෙළිදරව්ව
අඟහරුවාදා හෙළි වූ ලිපිවලින් පෙනී ගියේ අග්‍රාමාත්‍යවරයාව ඉවත් කිරීමේ තීරණය පිළිබඳව ශ්‍රීමත් ජෝන් කෙර් විසින් එසේ සිදු කිරීමට පෙර රැජිනට දැනුම් දී නොමැති බවය.
නමුත් ශ්‍රීමත් ජෝන් විසින් හෙබවූ දේශපාලනමය බලය පිළිබඳව එම ලිපිවලින් හෙළි වී තිබේ. එමෙන්ම අගමැතිවරයා‍ගෙන් තොරතුරු සැඟවීමට ඔහු ගත් තීරණයද එම ලිපි මගින් පෙන්නුම් කරයි. මන්දයත් ඔහු බැඳී සිටියේ අගමැතිවරයාගේ උපදෙස්වලට එකඟ වීමටය.
ඕස්ට්‍රේලියාවේ ව්‍යාවස්ථාමය ස්වාධීනත්වය මාරාන්තික ලෙස අනතුරේ වැටුණු ආකාරය මෙම ලිපිවලින් හෙළි වූ බව ඕස්ට්‍රේලියාවේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ඉතිහාසඥයෙකු වන මහාචාර්ය මාක් මැක්කෙනා පවසයි.
මෙැවනි ව්‍යවස්ථාමය අර්බූදයක් අතරතුර ශ්‍රීමත් ජෝන්ගේ අභිලාෂයන් පිළිබඳව ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඡන්දයෙන් තෝරා පත් වූ අගමැතිවරයාට වඩා රැජින සහ ඇගේ පෞද්ගලික ලේකම් තොරතුරු දැන සිටි බව මෙම ලිපිවලින් පෙනී යනවා කියා මාක් බීබීසී වෙත පැවසීය.
“තේරී පත් වූ ආණ්ඩුවක ඉරණම තීරණය වූයේ තේරී පත් නොවුණු අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයෙක් සහ මාලිගාව අතර සිදු වූ ලිපි හුවමාරුවෙන්ය.”
“රහසිගත ඓතිහාසික ලිපි අනාවරණය කරගැනීම සිදු කළ මෙම කාර්යයන් රටේ නිදහස කරා යන ගමනෙහි වැදගත් පියවරයන්” බව බ්‍රෙන්නන් මහතාගේ අදහසය.
(බීබීසී ඇසුරිනි)
එස්. දහනායක
