ශ්‍රී ලංකාවේ වඳුරන් ඖෂධ සහ එන්නත් පිළිබඳ පර්යේෂණ වල ගොදුරක් වන ලකුණු

චීන සත්වෝද්‍යාන 1000ක් සඳහා ශ්‍රී ලංකාවෙන් “ටොක් මැකේක්” වඳුරන් 100,000ක් ආනයනය කිරීමට චීන යෝජනාවක් රජය විසින් සලකා බලමින් සිටින බව ශ්‍රී ලංකා කෘෂිකර්ම අමාත්‍ය මහින්ද අමරවීර මහතා පසුගියදා ප්‍රකාශ කළේය. ටෝක් මැකේක් වඳුරා වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂයක් ලෙස ස්වභාවධර්ම සංරක්ෂණය සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සංගමයේ (IUCN) රතු ලැයිස්තුවේ සිටින බැවින්, එහි අපනයනය පිළිබඳ පුවත සංරක්ෂණවේදීන් අතර සංවාදයක් ඇති කළේය.

අමරවීර පවසන පරිදි, ශ්‍රී ලංකාවේ ටෝක් මැකේක් වඳුරන් මිලියන 3 ක ගහනයක් සිටින අතර, ඔවුන් විශාල බෝග වලට හානි කර ඇත. ඔවුන්ගේ ගහනය පාලනය කිරීමට ගත් උත්සාහයන් අසාර්ථක වී ඇත. එබැවින් ඒවායින් 100,000 ක් මිලදී ගැනීමට චීන යෝජනාව සලකා බැලීමට තීරණය කළ බව ඔහු පැවසීය.

ශ්‍රී ලංකාවට සතුන් අපනයනය සඳහා නීතියක් නොමැති බවත්, එබැවින් යෝජිත වඳුරන් අපනයනයේ නීතිමය පැත්ත සැලකිල්ලට ගැනීමට සිදුවන බවත් අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දුන්නේය.

අවසන් තීරණයකට එළඹීමට පෙර එම වඳුරු විශේෂය අපනයනය කිරීම හා එහි පාරිසරික බලපෑම පිළිබඳ සමස්ත ගැටලු පිළිබඳව විශේෂඥයින් විසින් සලකා බලන බවද ඔහු පැවසීය.

අමාත්‍යවරයා වාර්ෂිකව වඳුරන් හා යෝධ ලේනුන් විසින් පොල් ගෙඩි මිලියන 100කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් විනාශ කරන බවත්, එමගින් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 19.3ක පමණ අලාභයක් සිදුවන බවත් . කොළඹ හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ගොවි කටයුතු පර්යේෂණ හා පුහුණු ආයතනය මගින් වන සතුන් නිසා සිදුවන වගා හානි පිළිබඳ වාර්තාවකින් උපුටා දැක්වීය. වන සතුන්ගෙන් සිදුවන හානිය සියල්ල එකතු කළහොත් එය ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 87.5කට සමාන වන බවද වාර්තා කලේය.

වඳුරන්ගේ විනාශය බෝග හානි ඉක්මවා යයි. ඔවුන් නිවෙස්වලට ඇතුළු වී මුළුතැන්ගෙයි ආහාර සොරකම් කරන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කොළඹ අවට ප්‍රදේශ ඇතුළු ඇතැම් ප්‍රදේශවල නිතරම දොර ජනෙල් වසා තැබීමට නිවැසියන්ට සිදුව තිබේ. වන්ධ්‍යාකරණය ගැන විමසූ විට පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ පශු වෛද්‍ය පීඨයේ අශෝක දංගොල්ල ප්‍රකාශ කළේ එය උඩු යටිකුරු කළ හැකි කාර්යයක් වුවත් දිගුකාලීන හොඳ විසඳුමක් වනු ඇති බවයි.

වගා විනාශ කරන වඳුරන් ඇතුළු වන ජීවීන් පස් දෙනෙකු මරා දැමිය හැකි බව අමාත්‍ය අමරවීර මහතා පැවසීය. මෙම ලැයිස්තුවට මොනරුන්, වඳුරන්, යෝධ ලේනුන්, පෝර්කපයින් සහ වල් ඌරන් ඇතුළත් වේ.

එහෙත් විචක්ෂණශීලී හා අවිද්‍යාත්මක පාලන ක්‍රියාමාර්ගවල හානිකර ප්‍රතිවිපාක ගැන පරිසරවේදීන් අනතුරු අඟවයි. වඳුරන් විලෝපිකයන් විය හැකි අතර, ඔවුන් පාරිසරික සමතුලිතතාවය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.

පරිසරවේදී ආචාර්ය මුරලි වල්ලිපුරනාදන්, ටොක් මැකේක් වඳුරන්ගේ ගහනය මහා පරිමාණයෙන් අඩුවීම නිසා සිදුවන පාරිසරික හානිය ගැන කරුණු කියා තිබේ.

වල්ලුපුරනාදන් පවසන පරිදි, ටෝක් මැකේක් වඳුරු ගහනය මිලියන 3 ක් යැයි පැවසීම අතිශයෝක්තියකි. 200,000 ට වඩා වැඩි නොවිය හැකි බව ඔහු තර්ක කරයි. ඔවුන්ගෙන් 100,000 ක් චීනයට යැවීමෙන් අදහස් වන්නේ ඔවුන්ගේ ජනගහනය අඩකින් අඩු කිරීමයි! තවද එය පරිසරයට අහිතකර විය හැකිය.

“Toque macaques බීජ විසුරුවා හැරීමට සම්බන්ධ වේ. මෙම වඳුරන්ගේ ශීඝ්‍ර අඩුවීමක් මෙම වඳුරන් පෝෂණය කරන ශාක ව්‍යාප්තියට බලපෑ හැකිය. මෙම වඳුරන් ඔවුන් පෝෂණය කරන බව දන්නා නිසා මැකේක් වේගයෙන් අඩුවීම කටුස්සන් සහ කුඩා පක්ෂීන් වැඩි වීමට හේතු විය හැක. අනෙක් අතට, දිවියන්, මාළු අල්ලන බළලුන්, පිඹුරන් සහ මග් කිඹුලන් මෙම වඳුරන් ගොදුරු කර ගන්නා බව දන්නා කරුණකි. වඳුරන්ගේ ශීඝ්‍ර පරිහානිය නිසා මෙම විලෝපිකයන් ගෘහාශ්‍රිත සතුන් ඇතුළු විකල්ප ගොදුරක් සෙවීමට පෙළඹවිය හැකිය,” ඔහු අනතුරු අඟවයි.

වඳුරන් සඳහා චීන ඉල්ලුම අසාමාන්‍ය නොවේ. වඳුරන් නීත්‍යානුකූලව සහ නීති විරෝධී ලෙස ජාත්‍යන්තරව පුළුල් ලෙස වෙළඳාම් කරනු ලැබේ. බටහිර රටවල් විසින් ටොක් මැකේක් ආනයනය කිරීමට ප්‍රධාන හේතුව ඖෂධ සහ එන්නත් පිළිබඳ පර්යේෂණයි. මන්ද ඒවායේ ජානමය සහ මිනිසුන් සමඟ ඇති වෙනත් සමානකම් තිබීමය.

වල්ලිපුරනාදන් පවසන්නේ 2000 සිට 2020 දක්වා කාලය තුළ එක්සත් ජනපදය පමණක් පර්යේෂණාත්මක අරමුණු සඳහා වඳුරන් 482,000 ක් ආනයනය කර ඇති බවයි.

සයන්ස් ඩිරෙක්ට් අනුව , 2011 දී අප්‍රිකානු වැසි වනාන්තරයෙන් සෑම වසරකම බුෂ් මස් (වන සතුන්ගේ මස්) ටොන් මිලියන පහකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් අස්වනු නෙළන ලද අතර, එය විශේෂ 500කට, වැඩි වශයෙන් ක්ෂීරපායීන්ට බලපායි.

බුෂ් මස් දඩයම් කිරීම බටහිර සහ මධ්‍යම අප්‍රිකාවේ ජෛව විවිධත්වයට විශාල තර්ජනයක් වී ඇති බව සඟරාව පවසයි. බුෂ් මස් යනු ග්‍රාමීය අප්‍රිකාවේ දුප්පතුන් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය සහ සමහර විට එකම ප්‍රෝටීන් ප්‍රභවය වන අතර, එය වේගයෙන් වර්ධනය වන අපනයනය සහ හොඳින් ධනවත් රටවලට ජාවාරම් කිරීම කනස්සල්ලට හේතු වන ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයක් බවට පත්ව ඇත.

මහා පරිමාණයෙන් බුෂ් මස් අපනයනය කිරීම සහ ජාවාරම් කිරීම අප්‍රිකාවේ දුප්පතුන්ට සාම්ප්‍රදායික ප්‍රෝටීන් ප්‍රභවයක් අහිමි කරයි. සමහර ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, බටහිර සහ මධ්‍යම අප්‍රිකාවේ ඇතැම් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල පරිභෝජනය කරන සත්ව ප්‍රෝටීන් වලින් 80-90% ට බුෂ් මස් දායක වේ.

එහි පෝෂණ දායකත්වයෙන් ඔබ්බට, විකල්ප කිහිපයක් පවතින විට බුෂ් මස් වැදගත් ආදායම් මාර්ගයක් ද සපයයි. මක්නිසාද යත්, බුෂ් මස් පහසුවෙන් වෙළඳාම් කළ හැකි අතර, ඉහළ අගයක් හා බර අනුපාතයක් ඇති අතර අඩු වියදමකින් වියළීම මගින් කල් තබා ගත හැකිය.

වෛද්‍ය වල්ලිපුරනාදන් පවසන්නේ වඳුරු ගැටලුව විසඳීමේ වඩාත් සංවේදී ක්‍රමය වන විනාශය වැළැක්වීම බවයි. වන විනාශය වඳුරන්ගේ ස්වභාවික වාසස්ථාන හැකිලීමට හේතු වී ඇති අතර, ඔවුන්ට මිනිස් වාසස්ථාන ආක්‍රමණය කර ඔවුන්ගේ සම්පත් අනුභව කිරීම හැර වෙනත් විකල්පයක් ඉතිරි නොවේ.

“සංවර්ධන ව්‍යාපෘති නමින් වනාන්තර විනාශ කරන අනුප්‍රාප්තික දේශපාලන පාලන තන්ත්‍රයන් සමඟ ශ්‍රී ලංකාව විශාල වන විනාශයකට ලක්ව ඇත. 2021 දී පමණක් ස්වභාවික වනාන්තර 13.3ක් අහිමි විය,” වල්ලිපුරනාදන් පෙන්වා දෙයි.

(පීකේ බාලචන්ද්‍රන් - එයුරේෂියා රිවිව් වෙත ලියූ ලිපියක් ඇසුරිනි)