පුරාණ ඊජිප්තු වරායකින් දෙවන සියවසේ බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් හමුවේ

ඉපැරණි ඊජිප්තුවේ බෙරේනික් වරායේ සේවය කරන පුරාවිද්‍යාඥයන් විසින් රෝම යුගයට අයත් බුදු පිළිමයක් සොයා ගනු ලැබ ඇතැයි ඇරබ් නිවුස් පුවත් වාර්තාවක දැක්වේ.

රතු මුහුදේ බටහිර වෙරළ තීරයේ සිදුවෙමින් පවතින පෝලන්ත ඇමරිකානු කැණීම්වලට සම්බන්ධ විශේෂඥයින් නගරයේ පුරාණ විහාරස්ථානයේ කැණීම්වලදී මෙම සොයාගැනීම සිදු කර ඇති බව ඊජිප්තුවේ පුරාවස්තු පිළිබඳ උත්තරීතර කවුන්සිලය අනාවරණය කළේය.

කවුන්සිලයේ අධීක්ෂණය යටතේ 1994 සිට පුරාවිද්‍යා මෙහෙයුම එම ස්ථානයේ ක්‍රියාත්මක වේ.

කවුන්සිලයේ මහලේකම්, මොස්ටාෆා වසීරි සඳහන් කළේ, රෝම යුගයේ ඊජිප්තුව සහ ඉන්දියාව අතර වෙළඳ සබඳතා පිළිබඳ වැදගත් නව සාක්ෂි ව්‍යාපෘති කණ්ඩායම විසින් මෑතකදී අනාවරණය කරගෙන ඇති බවයි.

ඔහු පැවසුවේ “ඊජිප්තුව කේන්ද්‍රගතව පිහිටා තිබුණේ රෝම අධිරාජ්‍යය ඉන්දියාව ඇතුළු පුරාණ ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශවලට සම්බන්ධ කළ වෙළඳ මාර්ගයේ ය.”

එම කාලය තුළ ඊජිප්තුවේ රතු මුහුදේ වෙරළ තීරයේ පිහිටි බොහෝ වරායන් අතර ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථානය වූයේ බෙරෙනික්ය. එහිදී සිදුවූයේ ඉන්දියාවෙන් පැමිණෙන ගම්මිරිස්, වටිනා ගල්, රෙදිපිළි සහ ඇත්දළ වැනි නිෂ්පාදනවලින් පිරුණු නැව් හැසිරවීමයි.

පසුව භාණ්ඩ ඔටුවන් මත කාන්තාරය හරහා නයිල් ගඟට ප්‍රවාහනය කරන ලද්දේ ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවට සහ එතැන් සිට රෝම අධිරාජ්‍යයේ සෙසු ප්‍රදේශවලට නැව්ගත කිරීමට ය.

දූත මෙහෙවරේ පෝලන්ත කණ්ඩායමේ අධ්‍යක්ෂ Mariusz Gwiazda පැවසුවේ බුද්ධ ප්‍රතිමාව බොහෝ විට ඉස්තාන්බුල් නගරයට දකුණින් පිහිටි ප්‍රදේශයකින් ලබාගත් ගලින් නිමවා ඇති බවත් එසේත් නැතිනම් දේශීයව Berenike හි මූර්තිමත් කර ඉන්දියාවේ ධනවත් වෙළෙන්දෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු විසින් දේවමාළිගාවට පරිත්‍යාග කර ඇති බවයි.

“සෙන්ටිමීටර 71ක් උසැති මෙම ප්‍රතිමාවේ බුදුන් වහන්සේ හිටගෙන තම වස්ත්‍රයෙන් කොටසක් වම් අතේ තබාගෙන සිටින අයුරු නිරූපනය කරයි. බුදුන්ගේ හිස වටකරගත් හිරු කිරණක් ද ඇත, එය උන් වහන්සේගේ දීප්තිමත් මනස පෙන්නුම් කරයි, අසල නෙළුම් මලක්ද ඇත, ”ග්වියාස්ඩා පැවසීය.

දේවාල කැණීමේදී, පුරාවිද්‍යාඥයින් විසින් අරාබියේ පිලිප් ලෙස හැඳින්වූ රෝම අධිරාජ්‍යයා වූ මාකස් ජුලියස් ෆිලිප්ස් (244 සිට 249 දක්වා) යුගයට අයත් සංස්කෘත භාෂාවෙන් සෙල්ලිපියක් ද සොයා ගන්නා ලදී.

මෙහෙයුමේ ඇමරිකානු කණ්ඩායමේ අධ්‍යක්ෂ ස්ටීවන් සයිඩ්බොතම් මෙසේ පැවසීය: “මෙම සෙල්ලිපිය බුදුන් වහන්සේගේ ප්‍රතිමාව හා සමාන  බව පෙනේ, එය බොහෝ විට පැරණි  ග්‍රීක, පළමු සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිවයයි.“

මධ්‍යම ඉන්දියානු සාතවාහන රාජධානියේ දෙවන සියවසේ කාසි දෙකක් ද මේ අසලින් හමු විය.

මාර්සා අලාම් සිට කිලෝමීටර් 140 ක් දකුණින් පිහිටි බෙරෙනික්, ක්‍රි.පූ. 275 දී ඊජිප්තු රජු II වන ටොලමි (ක්‍රි.පූ. 283 සිට 246 දක්වා) විසින් ආරම්භ කරන ලද ස්ථානයක් වන අතර එය ඔහුගේ මවගේ නමින් නම් කරන ලදී.

මෙම නගරය මධ්‍යධරණී මුහුද සහ ඉන්දියන් සාගරය අතර දිගු දුර වෙළඳාම සඳහා ප්‍රධාන සංක්‍රමණ ස්ථානවලින් එකක් වූ අතර රෝම යුගයේදී සමෘද්ධිමත් මධ්‍යස්ථානයක් බවට වර්ධනය විය.