විශ්මා සඳමාලි සහෝදරියගේ මරණය සම්බන්ධයෙන් සහෝදරයන් ජපානයට නඩු පවරයි

කඩවත  සිට ජපානයට ගිය රත්නායක ලියනගේ විශ්මා සඳමාලිගේ අවසන් විවේක ස්ථානය වූයේ ජපානයේ එතරම් ප්‍රසිද්ධ නොවන නගරයක් වන Aisai ය.
විශ්මා 2021 මාර්තු 6 වන දින අයිචි අගනුවර වන නගෝයා හි සංක්‍රමණ රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයකදී මිය ගියාය. ඇයගේ ශිෂ්‍ය වීසා බලපත්‍රය කල් ඉක්මවා ගිය හෙයින්  සරණාගත තත්ත්වය ගැනීමට මාස හතක් එහි රඳවාගෙන සිටියාය.

“අපේ සිහිනෙන් පවා අපි අපේ සහෝදරියව දකිනවා,”  "ඇය මිය යන විට ඇයට වයස අවුරුදු 33 යි. ඇයට තවත් වසර ගණනාවක් ජීවත් වීමට තිබුණා." 30 හැවිරිදි වයෝමි රත්නායක බීබීසීයට පැවසුවාය.

2007 වසරේ සිට ජපාන ආගමන විගමන රැඳවුම් භාරයේ සිටියදී මියගිය 18 වැනි විදේශිකයා විෂ්මා බව මාධ්‍ය වාර්තා කරයි. ලෝකයේ සරණාගතයින් පිළිගැනීමේ අඩුම අනුපාතය ජපානය තුළ ඇති අතර ඇගේ මරණය,  එවැනි මධ්‍යස්ථානවල රඳවා සිටින පුද්ගලයින්ට සලකන ආකාරය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට, නිලධාරීන්ට ඇති පීඩනය වැඩි කර තිබේ.

ආතති සහගත බඩේ තත්වයක් හේතුවෙන් රඳවා තබා ගැනීමේදී,  ඇයගේ කිලෝග්‍රෑම් 20 (රාත්තල් 44) අඩු විය. ඇය බැලීමට පැමිණි ක්‍රියාකාරීන්ට අනුව, දැඩි ආතතියෙන් සිටි ඇගේ සෞඛ්‍යය දිගටම නරක අතට හැරුණි. අවසාන කාලයේ විශ්මා සිටියේ ලේ වමනය කරමිනි.

ඇය නැවත නැවතත් රෝහල් ගත කරන ලෙසත් තාවකාලිකව නිදහස් කරන ලෙසත් ඉල්ලා සිටි නමුත් මෙම ඉල්ලීම් ප්‍රතික්ෂේප විය.

2021 අගෝස්තු මාසයේදී ජපානයේ ආගමන සේවා ඒජන්සිය විසින් කරන ලද විමර්ශන වාර්තාවකින් නිගමනය වූයේ රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයේ කාර්ය මණ්ඩලය මානව හිමිකම් පිළිබඳ අඩු අවබෝධයක් පෙන්නුම් කර ඇති අතර , ඇයගේ අසනීප පිළිබඳ තොරතුරු බෙදා ගැනීමට අපොහොසත් වී ඇති බවයි. සමහර රැඳවුම් නිලධාරීන් සිතන්නේ තාවකාලිකව නිදහස් කර ගැනීම සඳහා රැඳවියන් ව්‍යාජ රෝගාබාධයන් පවසන බවයි.

කෙසේ වෙතත්, ඇයගේ මරණය සම්බන්ධයෙන් නගෝයා ආයතනයේ නිලධාරීන් 13 දෙනෙකුට එරෙහිව චෝදනා ඉදිරිපත් කිරීම අභිචෝදකයින් ප්‍රතික්ෂේප කළේය. ස්වාධීන අධිකරණ මණ්ඩලයක් පසුව තීරණය කළේ මෙම තීරණය අසාධාරණ බවයි.

විශ්මාගේ සහෝදරියන් වන 28 හැවිරිදි වයෝමි සහ පූර්ණිමාගේ නායකත්වයෙන් යුත් රත්නායක පවුල විෂ්මාට නිසි ආහාර සහ සෞඛ්‍ය පහසුකම් ලබා දීමට අපොහොසත් වූ බවට චෝදනා කරමින් ජපන් රජයට වන්දි ඉල්ලා නඩු පවරයි. මෙම නඩුව 2022 මාර්තු මාසයේ සිට පැවැත්වේ.

“ඇයට හරි බෙහෙතක් ලැබුණා නම් ඇය මිය යන්නේ නැහැ,” වයෝමි පැවසුවාය. "අපේ සහෝදරියට යුක්තිය ඉටුවීම අපට අවශ්‍යයි. ඇයට සිදු වූ දෙයට ජපන් රජය වගකිව යුතුයි."

විශ්මාගේ මරණයට පෙර දිනවලදී Nagoya පහසුකමේදී,  පැය 295 ක පමණ කාලයකදී ගන්නා ලද CCTV දර්ශන ඇත.

එම දර්ශනවල පැය පහක කාලයක් සාක්ෂි වශයෙන් නගෝයා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කර ඇත. පවුලේ නීතීඥයින් ඉන් සමහරක් අප්‍රේල් මාසයේදී මහජනතාවට මුදා හැරියේය.

පවුලේ නීතිඥයින් විසින් BBC වෙත පෙන්වූ ක්ලිප් වල, බ්ලැන්කට්ටුවකින් ආවරණය කර සිටි, දුර්වල පෙනුමක් ඇති විශ්මා ඇඳේ වැතිරී පහසුකම් කාර්ය මණ්ඩලය සමඟ කතා කරන විට ඇය  "මට කිසිම දෙයක් බොන්න බැහැ,"  "මට හුස්ම ගන්න බෑ. මම මැරෙයි." යැයි ඇය පවසයි.

ජපාන මාධ්‍ය ද වාර්තා කළේ මාර්තු 23 වන දින විශ්මා වමනය කිරීමෙන් පසු රෝහල් ගත කරන ලෙස නැවත නැවතත් ඉල්ලා සිටිනු දැක ඇති බවයි: "මම අද මැරෙනවා." යැයි පැවසූ විට  මුරකරුවෙක් පිළිතුරු දුන්නේ: "කලබල වෙන්න එපා, ඔයා මැරුණොත් මට කරදරයි. අපි වෙන දෙයක් ගැන හිතමු." ලෙසයි.

ඇයගේ මරණය සිදු වූ දිනයේ කාර්ය මණ්ඩලයේ දෙදෙනෙකු විශ්මාව පණ ගැන්වීමට උත්සාහ කරන අයුරු දක්නට ලැබේ. "මම හිතන්නේ ඇගේ ඇඟිලි තුඩු සීතලක් දැනෙනවා" යැයි එක් අයෙක් පවසන අතර,  තවත් අයෙක් කෑගසන්නේ: "මිස් සඳමාලි! ඔයාට මාව ඇහෙනවාද?" යවුවෙනි.

උසාවියේදී සමහර ක්ලිප් නැරඹීමට අවසර ලබා දුන් එය ශෝකජනක දසුනක් විය, නමුත් එය දිගින් දිගටම කිරීම දරාගත නොහැකි විය. "ඇය සිටිය යුතුව තිබුණේ රෝහලක. රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයේ සිටි අය ඇයව ගණන් ගත්තේ නැහැ."

වයෝමි තවදුරටත් මෙසේ පැවසීය: "රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයේ සිටින රැඳවියන් ආරක්ෂා වන පරිදි ජපන් ක්‍රමයේ වෙනසක් සිදුවිය යුතුය."

විශ්මාගේ මරණය ජපානයේ කැළඹීමක් ඇති කළ අතර, මතභේදාත්මක සංක්‍රමණ පනතක් ඉවත් කිරීමට රජයට බල කෙරුනි.

නමුත් වසර දෙකකට වැඩි කාලයකට පසුව, ආගමන පාලන සහ සරණාගතයින් පිළිගැනීමේ පනතට යෝජිත සංශෝධන පාර්ලිමේන්තුවේ පහළ මන්ත්‍රණ සභාවේදී සම්මත වූ අතර එය ලබන වසරේ ක්‍රියාත්මක වනු ඇත. සරණාගත තත්ත්වය සඳහා නැවත නැවතත් අයදුම් කරන අය පිටුවහල් කිරීමට එය අවසර දෙයි.

නිල දත්ත වලට අනුව, පසුගිය වසරේ ජපානය විසින් සරණාගතයින් ලෙස පිළිගනු ලැබුවේ අයදුම්කරුවන් 3,772 න් 202 ක් පමණි.

මානව හිමිකම් නිරීක්ෂණ ටෙප්පෙයි කසායි බීබීසීයට මෙසේ පැවසීය: “සංක්‍රමණිකයන් සහ සරණාගතයින් දින නියමයක් නොමැතිව රඳවා තබා ගැනීම අවසන් කිරීමට ජපාන රජය ස්ථිර පියවර ගත්තේ නම්, විශ්මා සඳමාලි ඇතුළු [රඳවා තබාගෙන සිටින විදේශිකයන්ගේ] මරණ වළක්වා ගැනීමට ඉඩ තිබුණි. "

ජපානයේ ආගමන හා සරණාගත ප්‍රතිපත්තිය දිගු කලක් තිස්සේ රතු පටියක ගිලී ඇති බවත් "අනවශ්‍ය ලෙස සීමා කිරීම් ක්‍රියාමාර්ගවලට හසු වී ඇති බවත් ඔහු කලින් සඳහන් කළේය. සමහර සරණාගත අයදුම්කරුවන් අධිකරණ අධීක්ෂණයකින් තොරව, ඇතැම් විට වෛද්‍ය සේවාවන් සඳහා ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශයක් නොමැතිව රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානවල දීර්ඝ කාලයක් රඳවා තබා ඇත.

 2017 ජුනි මාසයේදී මාස 15ක ශිෂ්‍ය වීසා බලපත්‍රයක් මත  චිබා ප්‍රාන්තයේ ජපන් භාෂා පාසලකට ඇතුළත් වීමට Wishma ජපානයට පැමිණියාය.

ඔෂින් වැනි ජපන් නාට්‍ය මාලාවේ රසිකයෙක්, ඉංග්‍රීසි ගුරුවරයා ජපන් සංස්කෘතියට ආදරය කළ අතර ජපානයේ ජීවත් වීමට කැමති වූ බව වයෝමි සිහිපත් කළේය. "ඇය හරිම අහිංසකයි, සංවේදීයි. එයා අපිට අම්මා කෙනෙක් වගේ, හරිම සැලකිල්ලෙන් සහ ආචාරශීලීව හිටියා."

විශ්මාට සමීපතම වූ පූර්ණිමා තම වැඩිමහල් සොහොයුරිය සිහිපත් කළේ ආදරයෙනි. "අපි එකට උයනවා, අපි නටන්න කැමතියි."

සහෝදරියන් දිනපතා දුරකථනයෙන් කතා කළා, සමහර විට දිනකට දෙවරක්. විශ්මා පසුව ජපානයේදී හමුවූ ශ්‍රී ලාංකික පෙම්වතා සමඟ පදිංචියට ගියා.

බලධාරීන් විසින් පත් කරන ලද විමර්ශන වාර්තාවට අනුව, විශ්මා 2018 මැයි මාසයේදී පන්තිවලට යාම නැවැත්වූ අතර ඊළඟ මාසයේදී ඇගේ පාසලෙන් නෙරපා හරින ලදී.

ඉන්පසු ඇය Shizuoka හි කර්මාන්ත ශාලාවක වැඩ කිරීමට පටන් ගත් අතර සැප්තැම්බර් මාසයේදී සරණාගත තත්ත්වය සඳහා ඉල්ලුම් කළාය. ඇයගේ අයදුම්පත 2019 ජනවාරි මාසයේදී ප්‍රතික්ෂේප විය.

ඊළඟ අගෝස්තු මාසයේදී ඇය ගෘහස්ථ අපයෝජනය කළ බවට චෝදනා කරමින් පොලිසියට පැමිණියාය. කෙසේ වෙතත්, වීසා කාලය ඉක්මවා රැඳී සිටීම හේතුවෙන් ඇය අත්අඩංගුවට ගෙන Nagoya හි රඳවා තබා ගෙන ඇත.

විශ්මාට මුලින් ලංකාවට පැමිණීමට අවශ්‍ය වූ නමුත් කොවිඩ් සීමා කිරීම් හේතුවෙන් ගුවන් යානයක් ලබා ගැනීමට නොහැකි විය. 2020 දෙසැම්බර් මාසයේදී ඇයගේ අදහස වෙනස් කර ගත් ඇය රැඳවුම් භාරයේ සිටියාය.

ඇය 2021 ජනවාරි මාසයේ සිට අයහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයෙන් පෙළෙන්නට පටන් ගත් බව වාර්තාවේ සඳහන් වන අතර ඊළඟ මාසයේ ඇගේ තත්ත්වය නරක අතට හැරෙන්නට විය.

එහෙත් මේ සියල්ල රත්නායකලා දැන සිටියේ නැත. ඔවුන්ගේ මව අවසන් වරට විශ්මාට කතා කළේ 2018 මැද භාගයේදී, එහිදී ඇය පවුල සම්බන්ධ කර නොගත්තොත් කරදර නොවන්නැයි ඔවුන්ට පවසා ඇත.

වයෝමිට 2019 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී Wishma වෙතින් පණිවිඩයක් ලැබුණි, ඇයගේ විවාහ මංගල්‍යයට ඇයට සුබ පතමින්. පසුව ඇය සම්බන්ධ කර ගැනීමට ගත් උත්සාහයන් අසාර්ථක විය.

ඉන්පසු 2021 මාර්තු 8 වන දින විශ්මාගේ මරණය පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය විසින් පවුලේ අයට දන්වා ඇත. "අපි ගොඩක් කම්පනයට පත් වුණා. අපේ දුක කියන්න වචන නැහැ," වයෝමි පැවසුවාය.

තම සහෝදරියගේ දේහය හඳුනා ගැනීම සඳහා සහෝදරියන් මැයි මාසයේදී ජපානයට ගිය විට ඔවුන්ට ඇයව හඳුනාගත නොහැකි විය. “විශ්මාව දැක්කම එයාගේ මූණ අපේ ආච්චිගේ වගේ” වයෝමි සිහිපත් කළාය. "ඇය එතරම් බර අඩු වෙලා හිටියෙ."

වසර දෙකහමාරකට පසු ඔවුන් ඇයව දුටු පළමු අවස්ථාව එය විය. කොවිඩ් සීමා කිරීම් මෙන්ම අධික පිරිවැය හේතුවෙන් විශ්මාගේ දේහය නිවසට ගෙන ඒමට ඔවුන්ට නොහැකි විය.

එබැවින් ඇයව ආදාහනය කරන ලද්දේ නගෝයා හි ය. සහෝදරියන් අවමංගල්‍යයට සහභාගී වූ නමුත් ඔවුන්ගේ මව පැමිණ සිටියේ නැත. “විෂ්මාගේ මිනිය බලන්න තරම් මානසික යෝග්‍යතාවක් අම්මාට තිබුණේ නැහැ,” වයෝමි පැවසුවාය.

 වයෝමි මුදල් අයකැමිවරියක්, පූර්ණිමා ළදරු පාසලේ ගුරුවරියක්, ඔවුන්ගේ නඩුව කරගෙන යාම සඳහා සහෝදර සහෝදරියන් ශ්‍රී ලංකාවේ රැකියාව අත්හැරිය . ඔවුන් දැනට ජපානයේ මිතුරෙකුගේ මහල් නිවාසයක නවාතැන් ගෙන සිටිති. ඔවුන්ගේ ජීවන වියදම් මෙන්ම නඩු කටයුතු සඳහා අරමුදල් සපයනු ලබන්නේ ජපන් පුරවැසියන්ගේ පරිත්‍යාග මගිනි.

නමුත් සෑම කෙනෙකුම අනුකම්පා කර නැත. ක්‍රියාකාරීන් විසින් උසිගන්වන ලද උපවාසයක් නිසා විශ්මාගේ මරණය සිදුවන්නට ඇතැයි පාර්ලිමේන්තුවේදී යෝජනා කිරීමෙන් පසු මැයි මාසයේදී නීති සම්පාදක Mizuho Umemuraව ඇයගේම පක්ෂය විසින් ඉවත් කරන ලදී.

ශ්‍රී ලංකාව තුළ, විශ්මාගේ නඩුව පුළුල් ලෙස කතාබහට ලක්ව ඇති අතර, සීසීටීවී දර්ශනවල ක්ලිප් අන්තර්ජාලය හරහා සංසරණය විය. විපක්ෂය සහ අනෙකුත් පුද්ගලයින් ද ජපානය සමඟ එක්ව  ප්‍රශ්නය විසඳන ලෙස රජයට බල කර ඇත.

එහෙත්, රටේ විශාලතම ඉංග්‍රීසි පුවත්පතේ ප්‍රධානියා වන සන්ඩේ ඔබ්සර්වර් කර්තෘ ප්‍රමෝද් ද සිල්වා බීබීසීයට පැවසුවේ, ජපානය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ "අතිශයින්ම ධනාත්මක" අදහස්වලට මෙම සිද්ධිය බලපා ඇතැයි තමා නොසිතන බවයි.

ජපානය ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම ආධාර සපයන්නන් සහ ආයෝජකයන්ගෙන් එකක් වන අතර, විදේශ ශ්‍රමිකයන්ට සහ විදේශ සංක්‍රමණිකයන්ට එහි දොරටු විවෘත කරන බැවින් ජපානය ශ්‍රී ලංකාවට "සැලකිය යුතු කෝටාවක්" ලබා දීමට ඉඩ ඇති බව ද සිල්වා මහතා පැවසීය.

විශ්මාගේ සහෝදරියන් මේ සදහා සටන් කරන අතර ඔවුන් පවසන්නේ , "අපි මේක අතහරින්නේ නැහැ. අපි මේක අවසානය දක්වා සටන් කරනවා." ලෙසයි.