අසර්බයිජානයේ ත්‍රස්ත කණ්ඩායමකට එරෙහි යුද මෙහෙයුමක් ඇරඹේ

අසර්බයිජානය වාර්ගික කණ්ඩායමක් වන Nagorno-Karabakh ට එරෙහි "ත්‍රස්ත විරෝධී " මෙහෙයුමක් දියත් කර ඇති බවත් රටේ ප්‍රදේශ කිහිපයක කලබලකාරී හදිසි තත්වයක් පැනනැගී ඇති බවද විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කරයි. වාර්ගික-ආමේනියානු බෙදුම්වාදීන් යටත් වන තුරු එය නතර නොකරන බව රජය පවසා තිබේ.
අසර්බයිජානය සහ ආර්මේනියාව අවසන් වරට යුද්ධයට ගියේ මීට වසර තුනකට පෙරයි.

අසර්බයිජානය සහ ආර්මේනියාව මුලින්ම යුද්ධයට ගියේ 1990 ගණන්වල මුල් භාගයේදී සෝවියට් සංගමය බිඳවැටීමෙන් පසුවය. පසුව 2020 දී රුසියානු සාම සාධක භටයින් විසින් ගිවිසුමකට එළඹීමට සහ අධීක්ෂණය කිරීමට පෙර අසර්බයිජානය විසින් නාගෝර්නෝ-කරබාක් සහ ඒ අවට ප්‍රදේශ නැවත අත්පත් කර ගත්තේය.

කරබාක්හි වාර්ගික ආමේනියානුවන් සටන් විරාමයක් සහ සාකච්ඡා ආරම්භ කරන ලෙස අඟහරුවාදා ඉල්ලීම් කළහ. නමුත් බකුගේ අරමුණ කඳුකර ප්‍රදේශය අත්පත් කර ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය සම්පූර්ණ කිරීම බව අසර්බයිජානියානු අවසාන නිවේදනයෙන් පැහැදිලි විය.

බකු විසින් "නීතිවිරෝධී ආමේනියානු මිලිටරි සංයුතියට ආයුධ භාර දීමට සහ ඔවුන්ගේ "නීති විරෝධී පාලනය" විසුරුවා හැරීමට නියෝග කළේය .

ආර්මේනියානු අගමැති Nikol Pashinyan අසර්බයිජානයට චෝදනා කළේ "වාර්ගික ශුද්ධ කිරීම" ඉලක්ක කරගත් භූමි මෙහෙයුමක් ආරම්භ කළ බවයි.

එහෙත් මෙම ප්‍රතිචාරයෙන් කලකිරුණු ආමේනියානු විරෝධතාකරුවන් සියගණනක් යෙරෙවන් හි පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටත පොලිසිය සමඟ ගැටී තම නායකයා ද්‍රෝහියෙකු ලෙස හෙළා දකිමින් ඔහුට ඉල්ලා අස්වන ලෙස ඉල්ලා සිටියහ.

අසර්බයිජානය පැවසුවේ, වාර්ගික ආර්මේනියානුවන් හට Stepanakert ලෙස හඳුන්වන, Karabak ප්‍රාදේශීය අගනුවර වන Khankendi ට උතුරින් වූ Yevlakh නගරයේ දී සාකච්ඡා ආරම්භ කළ හැකි බවයි.

2020 අවසානයේ සිට රුසියානුවන් 3,000ක් ,බිඳෙනසුලු සටන් විරාමය නිරීක්ෂණය කර ඇති නමුත් මොස්කව්හි අවධානය යුක්රේනය පූර්ණ වශයෙන් ආක්‍රමණය කිරීම සදහා යොමු වී ඇත.

ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි 120,000 ක් පමණ වන වාර්ගික ආර්මේනියානුවන් කඳුකර ප්‍රදේශයේ ජීවත් වෙති. රුසියාව කියා සිටියේ තම සොල්දාදුවන් විසින් සිවිල් වැසියන් 500 කට ආසන්න පිරිසක් වඩාත් අවදානම් ප්‍රදේශවලින් ඉවත් කර ඇති අතර බෙදුම්වාදීන් පැවසුවේ ඔවුන් සිවිල් වැසියන් 7,000 ක් ගෙන යාමට උදව් කළ බවයි.

පසුගිය මාස නවය පුරා අසර්බයිජානය විසින් ලාචින් කොරිඩෝව ලෙස හඳුන්වන ආර්මේනියාවේ සිට එන්ක්ලේව් වෙත ඇති එකම මාර්ගයට මාර්ග අවහිරයක් පනවා ඇත.

අඟහරුවාදා අලුයම බිම් බෝම්බ දෙකකින් තම රටේ පොලිස් නිලධාරීන් හතර දෙනෙකු ඇතුළු හය දෙනෙකු මියයාමට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස මෙම මෙහෙයුම දියත් කළ බව අසර්බයිජානය පැවසීය. කරබාක් බලධාරීන් පැවසුවේ පුද්ගලයන් පස් දෙනෙකු මිය ගොස් කාන්තාවන් සහ ළමුන් ඇතුළු බොහෝ පිරිසක් තුවාල ලබා ඇති බවයි.

ආර්මේනියාවේ ආරක්ෂක නිලධාරීන් පැවසුවේ අසර්බයිජානියානු හමුදාව "මිසයිල-කාලතුවක්කු ප්‍රහාර සමඟ සටන් විරාමය උල්ලංඝනය කර ඇති" බවය.
කරබාක් නියෝජිතයන් "මහා පරිමාණ මිලිටරි ප්‍රහාරයක්" ගැන කතා කළ නමුත් පසුව වාර්තා වූයේ එම ප්‍රහාරයේ තීව්‍රතාවය අඩු වී ඇති බවයි.
අසර්බයිජාන් ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය අවධාරනය කළේ එය සිවිල් වැසියන් හෝ සිවිල් ගොඩනැගිලි ඉලක්ක කර නොගත් බවත්, "නීත්‍යානුකූල මිලිටරි ඉලක්ක පමණක් ඉලක්ක කර ඇති බවත්" ය.

ආර්මේනියානු හමුදාවන් තම හමුදා ස්ථාන වෙත “ක්‍රමානුකූල ෂෙල් වෙඩි” එල්ල කළ බවට අසර්බයිජානය චෝදනා කළ අතර, එයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්  “ප්‍රාදේශීය, ත්‍රස්ත විරෝධීන්  නිරායුධ කිරීම සහ ආර්මේනියාවේ සන්නද්ධ හමුදා අපගේ භූමි ප්‍රදේශවලින් ඉවත් කිරීමට තමන් කටයුතු කරන බව පැවසීය.  මාධ්‍ය හමුවකදී ආර්මේනියාවේ අගමැති තම හමුදාව සම්බන්ධ බවට කරන මෙම ප්‍රකාශ ප්‍රතික්ෂේප කළේය.

රුසියානු විදේශ අමාත්‍යාංශය පැවසුවේ අසර්බයිජානියානු ප්‍රහාරය ගැන මිනිත්තු කිහිපයකට පෙර අනතුරු අඟවා ඇති අතර , 2020 යුද්ධයෙන් පසුව අත්සන් කරන ලද සටන් විරාමයකට ගරු කරන ලෙස තමන් දෙරටෙන්ම ඉල්ලා සිටි බවයි. යුරෝපා සංගමයේ කලාපීය විශේෂ නියෝජිත ටොයිවෝ ක්ලාර් පැවසුවේ “ක්ෂණික සටන් විරාමයක හදිසි අවශ්‍යතාවයක්” පවතින බවයි. .

රුසියාවේ විදේශ අමාත්‍යාංශය සහ එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් ඇන්ටනි බ්ලින්කන් යන දෙදෙනාම ප්‍රදේශයේ හමුදා ක්‍රියාමාර්ග වහාම නතර කරන ලෙස අසර්බයි ජනපති අලියෙව් මහතාගෙන් ඉල්ලා සිටියහ.

අසර්බයිජානයට එහි මිත්‍ර තුර්කියෙන් දැඩි සහයෝගයක් ලැබී ඇත.

"ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ කරබාක් ආර්මේනියානුවන්ට ආරක්ෂාව සැපයීමට අපි සූදානම් බව අසර්බයිජානය සැමවිටම ප්‍රකාශ කර ඇත,"

අසර්බයිජාන් ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය විසින් බිම් බෝම්බයකින් විනාශ වූ වාහනයක ඡායාරූප නිකුත් කළ නමුත් වාර්ගික ආමේනියානු නිලධාරීන් පැවසුවේ සටන් විරාමය කඩ කළේ අසර්බයිජානයේ හමුදාව බව ය.