ඉන්දියාවෙන් එම්පොක්ස් (මංකි පොක්ස්) පළමු රෝගියා වාර්තාවේ

අප්‍රිකානු රටවල පැතිර තිබෙන භයානක වෛරසයක් වන මංකි පොක්ස් (එම්පොක්ස්) රෝගියෙකු ඉන්දියාවේ සංචාරය කරද්දී හඳුනාගෙන ඇතැයි එරට මාධ්‍ය ඊයේ (8) වාර්තා කර තිබුණි.
එරට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය දන්වා ඇත්තේ රෝගියා රෝහල්ගත කර ස්ථාවර මට්ටමක සිටින බවත් පරීක්ෂණ සිදුකරමින් පවතින බවත්ය. රෝගියා තරුණ අයෙකු බව කී නමුත් කවර රටකින් පැමිණි අයෙකුදැයි හෙළි කර නැත. මෙම වෛරසයේ කාණ්ඩ දෙකක් ඇති අතර පහසුවෙන් බෝවන පළමු කාණ්ඩය වඩාත් භයානකය. ඉන්දියාවෙන් හමුවූ රෝගියාගේ කාණ්ඩය තවම නිශ්චය කර නැත.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය මීට සති දෙකකට පමණ පෙර නිකුත් කළ නිවේදනයක මෙම රෝගය Mpox ලෙස හඳුන්වා පහත විස්තරය සිදුකර තිබේ.
කලින් monkeypox ලෙස හැඳින්වූ,  Mpox ලෙස ඉදිරියට හදුන්වනු ඇති අතර මෙය වෛරස් ගණයේ රෝගයකි. එය Orthopoxvirus ගණයට අයත් විශේෂයකි. මෙම වෛරසයේ එකිනෙක වෙනස් කුල දෙකක් ඇත: කුල I (උප කුල Ia සහ Ib සමඟ) සහ කුල II (උප කුල IIa සහ IIb ).
2022–2023 දී ඇති වූ ගෝලීය mpox පැතිරීම සිදු වූයේ කුල IIb ප්‍රභේදය නිසාය.
Mpox අදටත් තර්ජනයක් වන අතර, කොංගෝ ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමූහාණ්ඩුවේ සහ වෙනත් රටවල කුල Ia සහ Ib නිසා ඇති වූ රෝගීන් සංඛ්‍යාවේ ඉහළ යාම සැලකිල්ලට භාජනය වී ඇත.
Mpox සඳහා එන්නත් තිබේ. එන්නත් කිරීම වෙනත් පොදු සෞඛ්‍ය මැදිහත්වීම් සමඟ සැලකිල්ලට ගත යුතුය.

Mpox හි පොදු රෝග ලක්ෂණ වන්නේ සති 2-4 ක් පවතින සමෙහි කැළලක් හෝ ශ්ලේෂ්මල තුවාල, උණ, හිසරදය, මාංශපේශි වේදනා, පිටේ වේදනාව, අඩු ශක්තිය සහ ඉදිමුණු වසා ග්‍රන්ථි ඒ සමඟ දැකිය හැකිය.
Mpox සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ mpox ඇති කෙනෙකු සමඟ සමීප සම්බන්ධතාවයෙන්, අපවිත්‍ර ද්‍රව්‍ය සමඟ, හෝ ආසාදිත සතුන් සමඟ ය. ගර්භණී සමයේදී, වෛරසය කළලයට සම්ප්‍රේෂණය විය හැකි අතර, උපතින් පසු හෝ උපත් අවස්ථාවේදී දරුවාට සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිය.
Mpox ප්‍රතිකාර කරනු ලබන්නේ වේදනාව සහ උණ වැනි රෝග ලක්ෂණ සඳහා උපකාරක සත්කාර සැපයීමෙනි. පෝෂණය, ජලය පානය, සම් සත්කාර, ද්විතීයික ආසාදන වැළැක්වීම සහ සහ ආසාදන ප්‍රතිකාර කෙරෙහි අවධානය යොමු කෙරේ. HIV ආසාදනය ඇති අවස්ථාවලදී එයද සැලකිල්ලට ගනු ලැබේ.

2022 ජනවාරි සිට 2024 අගෝස්තු දක්වා රටවල් 120 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් mpox වාර්තා වී ඇති අතර, රසායනාගාර-තහවුරු කළ රෝගීන් 100,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වී ඇත.
 තහවුරු වූ රෝගීන් අතර මරණ 457 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක්ද වාර්තා වී තිබේ.

Clade 1 and Clade 1a

    Burundi (eight cases, zero deaths)
    Cameroon (35, two deaths)
    Central African Republic (213, zero deaths)
    Republic of Congo (146, one death)
    Congo (13,791, 450 deaths)
    Rwanda (two, zero deaths)
    Uganda (four, zero deaths)
    Kenya (one, zero deaths)
    Mozambique (one, zero deaths)

Clade 2:

    Cameroon (35, two deaths)
    Ivory Coast (28, one deaths)
    Ghana (four, zero deaths)
    Liberia (five, zero deaths)
    Nigeria (24, zero deaths)
    South Africa (22, three deaths)
    Mozambique (one, zero deaths)