ජාත්‍යන්තර මානව විද්‍යාඥ මහාචාර්ය ගනනාත් ඔබේසේකර අභාවප්‍රාප්ත වෙයි

ජාත්‍යන්තර කීර්තියට පත් ශ්‍රී ලාංකික මානව විද්‍යාඥ, ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයේ සම්මානිත මහාචාර්ය ගනනාත් ඔබේසේකර මහතා අද (මාර්තු 25), සිය 95 වන විය පසුකරමින් අභාවප්‍රාප්ත වී ඇත. ලාංකේය සංස්කෘතිය, සමාජය, ඉතිහාසය හා දේශපාලනය පිළිබඳව අති විශාල සමාජ-මානව විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සම්භාරයක් ලොවට දායාද කළ ඔහු, ලෝක ප්‍රකට මානව විද්‍යාඥයන් අතර සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමිකර ගත්තේය.

1930 පෙබරවාරි 2 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ උපත ලද ඔබේසේකර මහතා, මානව විද්‍යාව, මනෝවිශ්ලේෂණය, ආගම හා සංස්කෘතිය යන ක්ෂේත්‍රයන්හි සැලකිය යුතු දායකත්වයක් සපයා ඇත. ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයේ මානව විද්‍යා අංශයේ සම්මානිත මහාචාර්යවරයෙකු ලෙස 2000 වසරේ විශ්‍රාම ගැනීමට පෙර වසර විස්සකට අධික කාලයක් සේවය කළ ඔහු, තම අධ්‍යයන ගමන ආරම්භ කළේ 1955 වසරේදී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් (දැන් පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය) ඉංග්‍රීසි භාෂාව පිළිබඳ උපාධියක් ලබා ගැනීමෙනි. පසුව ඔහු වොෂිංටන් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ශාස්ත්‍රපති උපාධිය (1958) හා ආචාර්ය උපාධිය (1964) හිමිකර ගත්තේය. ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයට සම්බන්ධ වීමට පෙර, ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය හා කැලිෆෝනියා විශ්වවිද්‍යාලයේ සැන් ඩියේගෝ පරිශ්‍රය ඇතුළු විවිධ ආයතනවල ඔහු ඉගැන්වීම් කටයුතු සිදු කර ඇත.


මහාචාර්ය ඔබේසේකරගේ පර්යේෂණ විශේෂයෙන් දකුණු ආසියාවේ මනෝවිශ්ලේෂණය, මානව විද්‍යාව, හා ආගමික අත්දැකීම් අතර සම්බන්ධතා කෙරෙහි යොමු විය. ඔහු ශ්‍රී ලංකාව හා ඉන්දියාව තුළ පුළුල් ක්ෂේත්‍ර පර්යේෂණ පවත්වමින්, පෞද්ගලික සංකේතවාදය, බුද්ධාගම, කර්මය, හා යටත්විජිතවාදයේ සංස්කෘතික බලපෑම් වැනි මාතෘකා ගවේෂණය කළේය. බටහිර නොවන සමාජයන් පිළිබඳ බටහිර අර්ථකථනයන් අභියෝගයට ලක් කරමින් නව්‍ය ප්‍රවේශයන් සඳහා ඔහු ජාත්‍යන්තර පිළිගැනීමට පාත්‍ර විය. ඔහුගේ සුප්‍රකට කෘතියක් වන "The Apotheosis of Captain Cook: European Mythmaking in the Pacific" (1992) මගින් හවායි දේශවාසීන් විසින් කැප්ටන් ජේම්ස් කුක් දෙවියන් බවට පත් කිරීම පිළිබඳ යුරෝපා-කේන්ද්‍රීය කථානය ප්‍රශ්න කරමින් මානව විද්‍යාඥ මාෂල් සහ්ලින්ස් සමඟ සැලකිය යුතු විවාදයක් ඇති කළේය.

ඔබේසේකර මහතා "Medusa's Hair: An Essay on Personal Symbols and Religious Experience" (1981), "The Cult of the Goddess Pattini" (1984), "Buddhism Transformed: Religious Change in Sri Lanka" (රිචඩ් ගොම්බ්‍රිච් සමඟ සම-කර්තෘත්වය, 1988), "The Work of Culture" (1990), හා "Imagining Karma" (2002) ඇතුළු බලපෑම්කාරී ග්‍රන්ථ රැසක කර්තෘවරයා විය. ඔහුගේ විද්වත් කටයුතු නිතර සාහිත්‍ය විශ්ලේෂණය, ඓතිහාසික සන්දර්භය, හා මනෝවිශ්ලේෂණ න්‍යාය ඒකාබද්ධ කිරීමෙන් යුක්ත වූ අතර, එය ඔහුගේ මුල් ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය පුහුණුව හා පුළුල් බුද්ධිමය කුතුහලය පිළිබිඹු කරයි.


ෆුල්බ්‍රයිට් ශිෂ්‍යත්වලාභියෙකු සහ ශ්‍රී ලංකාවේ සම්භවයක් ඇති ඔබේසේකර මහතා, විශ්ව මානව තේමාවන් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරමින් තම සංස්කෘතිය විවේචනාත්මක දුරස්ථභාවයකින් අධ්‍යයනය කිරීමේ හැකියාව සඳහා ප්‍රශංසාවට ලක් විය. සංස්කෘතිය, ආගම, හා යටත්විජිත ගැටුම් අධ්‍යයනයට විද්වතුන් ප්‍රවේශ වන ආකාරයට බලපාන, මානව විද්‍යාවේ චිරස්ථායී උරුමයක් ඔහු තබා ගොස් ඇත. ඔහුගේ අභාවයෙන් පසු, ගනනාත් ඔබේසේකර මහතා නිර්භීත චින්තකයෙකු හා ලෝකය පුරා ප්‍රතිධ්වනිත වන අදහස් ඇති උපදේශකයෙකු ලෙස සිහිපත් කෙරේ.

මහාචාර්ය ඔබේසේකර 2003 වසරේදී එක්සත් රාජධානියේ මැන්චෙස්ටර් විශ්වවිද්‍යාලයේ පැවති බ්‍රිතාන්‍ය රාජකීය මානව විද්‍යා සංගමයේ පර්යේෂණ සමුළුවේදී, මානව විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයට අසමසම දායකත්වයක් සැපයූ විශිෂ්ට මානව විද්‍යාඥයින්ට ජීවිතයේ එක් වරක් පමණක් පිරිනමනු ලබන Thomas H. Huxley සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය. මෙම උත්කෘෂ්ට සම්මානය ඔහුගේ විශිෂ්ට සමාජ-මානව විද්‍යාත්මක දායකත්වය පිළිගැනීමේ සාක්ෂියකි.

දශක ගණනාවක් තිස්සේ ඔහුගේ විද්වත් කටයුතු ඔස්සේ, ඔබේසේකර මහතා, විශේෂයෙන් යටත්විජිත බලපෑම් යටතේ දකුණු ආසියාවේ සංස්කෘතික හා ආගමික ප්‍රතිවර්තනයන් පිළිබඳව, ගැඹුරු අවබෝධයක් ලබා දීමට උත්සාහ කළේය. ඔහුගේ කෘති, සංස්කෘතික අධ්‍යයනයේ මනෝවිශ්ලේෂණාත්මක පිරික්සුම සමඟ ඓතිහාසික හා සමාජ විද්‍යාත්මක ප්‍රවේශයන් ඒකාබද්ධ කරමින්, වර්තමාන මානව විද්‍යාවට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කර ඇත.


ඔහුගේ ජීවිත කාලය පුරා, මහාචාර්ය ඔබේසේකර, විශේෂයෙන් දකුණු ආසියානු සංස්කෘතිය හා සමාජය පිළිබඳ පර්යේෂණයන්හි ගෝලීය සම්මුතීන් අභියෝගයට ලක් කරමින්, ඒවා ලිහිල් කිරීමට දායක විය. ඔහුගේ ජ්‍යෙෂ්ඨත්වය හෝ පෞරාණික ආධිපත්‍යය නිසා නොව, ඔහුගේ උසස් විශ්ලේෂණාත්මක දැක්ම, ආදර්ශවත් ක්ෂේත්‍ර කටයුතු, හා ප්‍රබල න්‍යායාත්මක දායකත්වය හේතුවෙන් ඔහුගේ කෘති විෂය ක්ෂේත්‍රයෙහි සුවිශේෂී බලපෑමක් ඇති කර ඇත.

මහාචාර්ය ගනනාත් ඔබේසේකරගේ අභාවය, ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව ලෝක මානව විද්‍යා හා අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍රයේ ද මහත් පරිහානියකි. ඔහුගේ අසීමිත දැනුම, ගැඹුරු අවබෝධය, හා විෂය කරුණු ගවේෂණයේදී නිර්භීත ප්‍රවේශය, අනාගත පරම්පරාවල පර්යේෂකයින්ට මඟ පෙන්වන ස්ථාවර ආලෝකයක් වනු ඇත. ලාංකීය සංස්කෘතික උරුමය ගෝලීය සංවාදයකට ගෙන යාමේදී ඔහු දක්වන ලද කැපවීම හා දායකත්වය, ඔහුගේ උරුමය බවට පත්ව ඇත.

මේ වන විට ජාත්‍යන්තර මානව විද්‍යා ප්‍රජාව, ඔහුගේ දීප්තිමත් ශික්ෂකයන්, හා ලාංකේය සමාජය ඔහුගේ අභාවය පිළිබඳව ශෝකය ප්‍රකාශ කරමින් සිටිති. ගනනාත් ඔබේසේකර මහතාගේ ගවේෂක ජීවිතය ඉදිරි පරම්පරාවල විද්වතුන්ට නිරන්තර ආභාෂයක් වනු ඇත. ඔහුගේ ග්‍රන්ථ හා සංකල්ප, සංස්කෘතිය, ආගම, හා මානව අත්දැකීම පිළිබඳ අපගේ අවබෝධය හැඩගස්වමින්, ඉදිරි පරම්පරා ගණනාවක් සඳහා ඔහුගේ උරුමය ප්‍රබල ලෙස පවතිනු ඇත.