ට්‍රම්ප් පඹගාලක පැටලේ චීනයේ ඉලෙක්ට්‍රොනික බඩු දැන් තීරු බදු වලින් නිදහස්ලු

ඉලක්කම් සෙල්ලමක් කරමින් චීනය සමග තරගයට තීරු බදු පනවමින් ලෝක ආර්ථිකය කණපිට හරවන්නට උත්සාහ කළ ඇමරිකානු ජනපති ට්‍රම්ප් දැන් පඹගාලක සිරවී ඇතැයි විදේශ මාධ්‍ය වාර්තා කරයි.
මෙයට හේතුවී ඇත්තේ ඇමරිකාව චීනයට පනවන තීරුබද්ද නැවත ඇමරිකාවටම පාරාවලල්ලක් බවට පත්වී පාඩු සිදුකිරීමයි.
මේ අනුව අද (12) බ්ලූම්බර්ග්, CNBC ඇතුළු ඇමරිකානු මාධ්‍ය වාර්තා කරන්නේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය චීනයෙන් වැඩිපුරම ගෙන්වන ස්මාර්ට්ෆෝන්, පරිගණක ඇතුළු ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ තීරුබදු වලින් නිදහස් කරන ලද බවයි.
චීනයට හැර අනෙක් රටවලට පැනවූ තීරුබදු දින 90 කට අක්‍රීය කළ නමුත් චීනයට එරෙහි පීඩනය දිගටම තබා සිටි ට්‍රම්ප්ට මෙම වෙනස කරමින් පසුබාන්නට සිදුවූයේ ඇපල් ඇතුළු ඇමරිකාවේ නිෂ්පාදනයන්ම චීනයට තීරුබදු පනවා ලබාගන්නට සිදුවීමෙනි.
ශ්‍රමය ලාභ නිසා ඇපල් සමාගමේ නිෂ්පාදනාගාර පිහිටුවා ඇත්තේ චීනයේය.ඇමරිකාව වෙනුවෙන් ඒවා නිෂ්පාදනය කර චීනය නැවත ඇමරිකාවට එවනවිට තීරුබද්දට යටත්වන අතර විශාල බදු පැනවීමෙන් ඒවා ඇමරිකාව තුළ වෙළෙඳපොල වටිනාකම ඉහළ යයි. ඒ නිසා ඇපල් සමාගමට පවා පාඩු විඳගන්නට සිදුවේ.

වොෂිංටන්හි  වාර්තා අනුව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපද රජය, චීනයෙන් ආනයනය කරන ඒවාද ඇතුළත්ව, ස්මාර්ට්ෆෝන්, පරිගණක සහ වෙනත් ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ, අන්යෝන්‍ය තීරුබදු වලින් නිදහස් කර ඇති බව වාර්තා කර ඇත.

ඇමරිකානු තීරුබදු හා දේශසීමා ආරක්ෂණ කාර්යාංශය (CBP) පෙර දින රාත්‍රියේ මෙම විස්තර ඇතුළත් "විශේෂිත භාණ්ඩ සඳහා අන්යෝන්‍ය තීරුබදු නිදහස් කිරීමේ නිවේදනය" ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.

නිදහස් කරන ලද භාණ්ඩ අතර ස්මාර්ට්ෆෝන්, ලැප්ටොප් පරිගණක, හාඩ් ඩිස්ක් ඩ්‍රයිව්, පරිගණක ප්‍රොසෙසර, මෙමරි චිප් සහ අර්ධසන්නායක නිෂ්පාදන උපකරණ ඇතුළත් වේ. බ්ලූම්බර්ග් වාර්තා කරන පරිදි, මෙම ක්‍රියාමාර්ගය සැම්සන් ඉලෙක්ට්‍රොනික්ස්, ඇපල් සහ TSMC වැනි සමාගම් වලට ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත.
වර්තමානයේ එක්සත් ජනපදය චීනයට 125% ක තීරුබදු සහ අනෙකුත් රටවලට 10% ක අන්යෝන්‍ය තීරුබදු පනවා ඇත. ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ජනාධිපතිවරයා අන්යෝන්‍ය තීරුබදු වලට අමතරව, චීනයට "10%+10%" තීරුබදු ද පනවා ඇත.

ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ මෙම වෙනස්කම් වලට විවිධ සමාගම් විවිධාකාරයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත. නින්ටෙන්ඩෝ සමාගම තම ස්විච් 2 පෙර-ඇණවුම් තාවකාලිකව නතර කිරීමට තීරණය කර ඇති අතර, ඇපල් සමාගම මෙම සතියේ තීරුබදු ක්‍රියාත්මක වීමට පෙර ඉන්දියාවෙන් ටොන් 600 ක iPhone ආනයනය කිරීමට කඩිමුඩියේ කටයුතු කළ බව වාර්තා වේ. වන්ප්ලස් සමාගම ඒ සඳහා හේතුව සඳහන් නොකර තම ස්මාර්ට්වොච් මිල ඉහළ නංවා ඇත.
මෙම නිදහස් කිරීම් පාරිභෝගිකයන් සඳහා සහනයක් විය හැකි අතර, චීනයට පනවන ලද ඉහළ තීරුබදු හේතුවෙන් ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ සඳහා වැඩි මිලක් ගෙවීමේ හැකියාව තිබුණි. එසේම, චීනයේ තම නිෂ්පාදන බොහොමයක් නිපදවන ඇපල් වැනි සමාගම් සඳහා ද මෙය ජයග්‍රහණයකි.

චීනයෙන් එක්සත් ජනපදයට කරන ප්‍රධාන අපනයන අතර, iPhone වැනි දුරකථන, බැටරි (විදුලි වාහන සහ කුඩා උපකරණ සඳහා), සහ අර්ධසන්නායක (semiconductors) වැනි තාක්ෂණික නිෂ්පාදන සැලකිය යුතු ස්ථානයක් ගනී.

මෙම ඉහළ තීරුබදු අනුපාත හේතුවෙන්, චීන ඉලෙක්ට්‍රොනික නිෂ්පාදකයින් සිය නිෂ්පාදන මිල ඉහළ නැංවීමට හෝ ඇමරිකානු වෙළඳපොළට අමතරව වෙනත් වෙළඳපොළවල් සොයා යාමට පොළඹවා ඇත. එසේම, ඇමරිකානු පාරිභෝගිකයන්ට මෙම අත්‍යවශ්‍ය තාක්ෂණික භාණ්ඩ සඳහා ඉහළ මිලක් ගෙවීමට සිදුව ඇත.

එක්සත් ජනපදයට ආනයනය කරන රෙදිපිළි කාණ්ඩයෙන් 30% ක් පමණ චීනයෙන් සපයන බැවින්, චීනය තවමත් රෙදිපිළි අංශයේ ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවකු ලෙසද පවතී. ඇඳුම්, ගෘහ භාණ්ඩ, ඇඳ ඇතිරිලි, සහ ලාම්පු වැනි නිෂ්පාදන වැඩි කරන ලද තීරුබදු හේතුවෙන් දැඩි ලෙස බලපෑමට ලක්ව ඇත.

එක්සත් ජනපදයට ආනයනය කරන සෙල්ලම් බඩු, ක්‍රීඩා, සහ ක්‍රීඩා උපකරණ වැනි කාණ්ඩවල භාණ්ඩ වලින් අඩකට වඩා චීනයෙන් ආනයනය කරයි. මෙම නිෂ්පාදන දැන් ඉහළම තීරුබදු අනුපාත වලට මුහුණ දී සිටිති.

සෙල්ලම් බඩු සහ ක්‍රීඩා උපකරණ වැනි පාරිභෝගික භාණ්ඩ සඳහා වන ඉහළ තීරුබදු, ඇමරිකානු පාරිභෝගිකයන්ට සෘජුවම බලපායි. මෙම භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාම, විශේෂයෙන් නත්තල් සහ වෙනත් නිවාඩු සමයන් වලදී, ඇමරිකානු පවුල් සඳහා අතිරේක මූල්‍ය බරක් ඇති කරයි.

චීනයෙන් ආනයනය කරන තවත් ප්‍රධාන කාණ්ඩයක් වන්නේ ස්ථිර චුම්බක, මැංගනීස් ඛනිජ, සහ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියේදී භාවිතා කරන වෙනත් කාර්මික යෙදවුම් වැනි අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍යයන්ය. මෙම නිෂ්පාදන ද ඉහළ යන තීරුබදු වලට යටත් වන අතර, සමහර අවස්ථාවල අනුපාතය 50% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.

මෙම කාර්මික සංරචක බොහොමයක් ඇමරිකානු නිෂ්පාදන සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන අතර, ඒවායේ මිල ඉහළ යාම, ඇමරිකානු කර්මාන්තශාලා වල නිෂ්පාදන පිරිවැය ඉහළ යාමට හේතු වී ඇත. මෙම තත්ත්වය දෙරට අතර වෙළඳ ගැටුම තවදුරටත් උග්‍ර කිරීමට හේතු වී ඇත.

චීන අපනයන සඳහා පනවා ඇති වර්තමාන තීරුබදු ක්‍රියාමාර්ග, රටවල් දෙකේම ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කර ඇත. චීන අපනයනකරුවන් සඳහා, මෙම තීරුබදු ඔවුන්ගේ ලාභ ආන්තිකයන් අඩු කරන අතර, එක්සත් ජනපද වෙළඳපොළෙහි ඔවුන්ගේ තරඟකාරිත්වය අඩු කරයි.

2025 එක්සත් ජනපද-චීන තීරුබදු යුද්ධය

ජනවාරි 20, 2025

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ලෙස නැවත පත්කර ගැනීම, ඔහුගේ දෙවන ධුර කාලය ආරම්භය සහ චීනය සමඟ වෙළඳ ප්‍රතිපත්ති කෙරෙහි නැවත අවධානය යොමු කිරීම සලකුණු කරයි.

පෙබරවාරි 1, 2025

ට්‍රම්ප් ජනාධිපති චීනය මත තීරුබදු 10% කින් වැඩි කරයි.

පෙබරවාරි 4, 2025

චීනය එක්සත් ජනපද ගල් අඟුරු, ගෑස් සහ කෘෂිකාර්මික යන්ත්‍රෝපකරණ සඳහා තීරුබදු පනවා පළිගනියි.

මාර්තු 4, 2025

එක්සත් ජනපදය චීන ආනයන මත අමතර 10% තීරුබදු පනවයි. චීනය ප්‍රධාන එක්සත් ජනපද අපනයන මත තීරුබදු ඉහළ නංවමින් ප්‍රතිචාර දක්වයි.

මාර්තු 26, 2025

එක්සත් ජනපදය චීන තාක්ෂණික සමාගම් 50 කට වැඩි ගණනක් අසාදු ලේඛනගත කරමින්, උසස් පරිගණක තාක්ෂණයන් වෙත චීනයේ ප්‍රවේශය තවදුරටත් සීමා කරයි.

අප්‍රේල් 2, 2025

ට්‍රම්ප් සියලුම චීන ආනයන මත 34% තීරුබදු නිවේදනය කරයි, එමගින් මුළු තීරුබදු 54% දක්වා ඉහළ යයි.

අප්‍රේල් 3, 2025

ට්‍රම්ප් 'නිදහස් දිනය' ප්‍රකාශ කරමින්, නව තීරුබදු අවධාරණය කරයි.

අප්‍රේල් 4, 2025

චීනය නව අපනයන පාලන ක්‍රියාත්මක කරමින්, එක්සත් ජනපද කෘෂිකාර්මික ආනයන අත්හිටුවමින් සහ සමාගම් වෙළඳ අසාදු ලේඛනයට එකතු කරමින් ප්‍රතිචාර දක්වයි.

අප්‍රේල් 9, 2025

එක්සත් ජනපදය චීන ආනයන මත තීරුබදු 104% දක්වා ඉහළ නංවන අතර, චීනය එක්සත් ජනපද භාණ්ඩ මත 84% තීරුබදු පනවමින් පළිගනියි.

අප්‍රේල් 10, 2025

ට්‍රම්ප් චීන ආනයන මත තීරුබදු 125% දක්වා ඉහළ නංවන අතර, අනෙකුත් රටවල් සඳහා දින 90 ක කාලයක් සඳහා තීරුබදු නැවත්වීම සිදු කරයි.

අප්‍රේල් 11, 2025

චීනය අප්‍රේල් 12 සිට එක්සත් ජනපද ආනයන මත තීරුබදු 125% දක්වා ඉහළ නැංවීමට නියමිත බව නිවේදනය කරමින් එක්සත් ජනපද තීරුබදු අනුපාතයට සමාන වනු ඇත.

අප්‍රේල් 12, 2025

චීනය එක්සත් ජනපද භාණ්ඩ මත 125% තීරුබදු ක්‍රියාත්මක කරමින්, වත්මන් තීරුබදු මට්ටම් තිරසාර නොවන බැවින් එක්සත් ජනපදයේ තවදුරටත් තීරුබදු ඉහළ නැංවීම් වලට ප්‍රතිචාර නොදක්වන බව ප්‍රකාශ කරයි.

අප්‍රේල් 12, 2025

ට්‍රම්ප් පරිපාලනය "ස්මාර්ට්ෆෝන්, පරිගණක සහ අනෙකුත් ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ" චීනයෙන් ආනයනය කරන ඒවා පවා තීරුබදු වලින් බැහැර කර ඇත.

2025 එක්සත් ජනපද-චීන තීරුබදු යුද්ධය පිළිබඳ කාලරේඛාව